1. Groen, Waterrijk en Schoon

Inleiding

Naar een klimaatadaptieve Delta
Vanwege haar ligging in de delta's en grotendeels beneden de zeespiegel, is Zuid-Holland extra kwetsbaar voor gevolgen van de klimaatverandering. Dreiging van overstromingen, extreme neerslag en lange perioden van hitte en droogte zullen steeds meer voorkomen. Dit alles beïnvloedt onze leefomgeving en de kwaliteit en beschikbaarheid van ons water. In sommige gebieden leidt dit tot verzilting en tekorten aan zoet water en in stedelijke gebieden tot hittestress en wateroverlast. Daarnaast daalt de bodem in gebieden met veen en of slappe bodem: zowel in het landelijk als stedelijk gebied. Dit heeft steeds grotere gevolgen voor de kosten van aanleg en onderhoud van infrastructuur en de fundering van woningen, voor de huidige agrarische bedrijven en ook overige bedrijven. We willen onze fysieke leefomgeving zo inrichten dat deze bestand is tegen klimaatveranderingen en bodemdaling.

Aantrekkelijke, schone en veilige leefomgeving
De combinatie van het kenmerkende kust-, veenweide- en rivierdeltalandschap, waarin steden en landschap met elkaar verweven zijn, maakt onze provincie veelzijdig en uniek. Dit landschap, de biodiversiteit en de kwaliteit van de leefomgeving, staan onder druk door het groeiend aantal inwoners, economische ontwikkeling en de klimaatverandering. De landbouwsector, op veel plaatsen drager van het landschap, heeft te kampen met bodemdaling en druk op schaalvergroting vanuit de wereldmarkt. In metropolitane regio’s is een aantrekkelijk landelijk gebied en een schone en veilige leefomgeving een belangrijke vestigingsfactor voor mensen en bedrijven. Een groene leefomgeving draagt bij aan een gezonde leefstijl van de inwoners van Zuid-Holland. De provincie Zuid-Holland zet zich in om het landschap beleefbaar te maken, te benutten en te beschermen. We willen de kwaliteit van de leefomgeving versterken door natuur, water, recreatie, landbouw, verstedelijking en economie in samenhang te bezien.

Realisatie lasten & baten

Lasten

88 %

Baten

87 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

68 %

Onttrekkingen

102 %

Exploitatie

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	215.751	-49.338	166.413	146.781	19.631	88%
Baten	65.832	-31.674	34.159	29.822	4.336	87%
Subtotaal baten en lasten	149.918	-17.664	132.254	116.959	15.295
Toevoeging aan reserves	0	45.613	45.613	46.510	-896	102%
Onttrekking aan reserves	36.684	9.179	45.863	31.317	14.545	68%
Subtotaal reserves	-36.684	36.434	-249	15.192	-15.442
Resultaat	113.235	18.770	132.005	132.151	-146	100%

Voor informatie over het doel van een reserve en een nadere toelichting zie Programmareserve 1

Doelen en taken binnen programma

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.1 Duurzaam beschermd tegen overstromingen en wateroverlast

Wat hebben we bereikt?

Met dit doel wordt beoogd het volgende te bereiken :

Overstromingen en wateroverlast worden voorkomen met preventieve maatregelen, passend bij de gewenste ruimtelijke en economische ontwikkeling van Zuid-Holland
Zuid-Holland is waterrobuust ruimtelijk ingericht, zodat bij overstromingen en wateroverlast de gevolgen zo klein mogelijk zijn

De provincie heeft een bijdrage geleverd aan het Deltaprogramma waarmee de samenwerking en verbinding is gecontinueerd.
Tevens is in 2017 het concernprogramma Adaptieve Delta opgesteld met acties om klimaatadaptatie te stimuleren en waterrobuuste ruimtelijke inrichting te bevorderen.

Wat hebben we gedaan om dit doel te bereiken?

Wij hebben in het Deltaprogramma Rijnmond-Drechtsteden en Rivieren onze kennis en expertise ingebracht bij het realiseren van de voorkeursstrategieën die voor deze gebieden zijn opgesteld in het Deltaprogramma. Het MIRT onderzoek (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport) Alblasserwaard is afgerond. Samen met de gemeenten en het waterschap Rivierenland hebben wij een doorstart gemaakt in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden om water en ruimte met elkaar te verbinden. Op deze manier brengen we partijen bij elkaar die samen lokale opgaven oppakken. De provincie is voor het Europese project FRAMES (Flood Resilient Areas by Multi Layered Safety) leadpartner. In die rol zijn wij schakel tussen het North Sea Region Interreg programma en de deelnemende partners met betrekking tot monitoring van het project, communicatie en het gezamenlijke deel van de financiën. Daarnaast dragen wij als projectpartner bij met een pilot in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden, waarbij wordt onderzocht op welke manier het concept meerlaagse veiligheid kan worden geïmplementeerd

In 2017 heeft de provincie 1 dijkversterkingsplan ontvangen en getoetst, ook hebben wij onze kaders en kennis ingebracht bij de voorbereidingsfase van nieuwe projecten. Het opstellen van overstromingsrisicokaarten is een wettelijke taak en hiervoor hebben wij onze provinciale doelen en kaders ingebracht en hebben wij namens het IPO aan het landelijke team deelgenomen. De regionale keringen zijn inmiddels voor een groot gedeelte beoordeeld en zijn - daar waar nodig - normen opgenomen in de provinciale waterverordening. Provinciale Staten worden in het voorjaar 2018 geïnformeerd over de voortgang.

Het stimuleren van klimaatadaptatie en bevorderen van een waterrobuuste ruimtelijke inrichting is opgepakt in het concernprogramma ‘Adaptieve Delta’. Vanuit dit programma wordt samengewerkt tussen de gemeenten, waterschappen en provincie. Dit krijgt steeds meer vorm en inhoud via de zeven regionale ‘bestuurlijke tafels Ruimte, Wonen en Economie’, waarbij vooral de verbinding wordt gezocht met de ruimtelijke agenda. Verder verkent dit programma via de hoofdthema’s van de Nationale Adaptatie Strategie (NAS) concern breed de klimaat-adaptatie opgaven en gewenste aanpak op alle provinciale beleidsvelden. Daarvoor zijn diverse verkennende onderzoeken en stresstesten in gang gezet, zoals de stresstest voor de eigen Zuid-Hollandse infrastructuur. Om beide processen (regionaal en eigen beleidsvelden) te faciliteren en stimuleren is in 2017 de Zuid-Hollandse Klimaateffectatlas opgeleverd, die inzicht geeft in de te verwachten effecten (weerextremen), de mate waarin die zich naar verwachting voordoen en de potentiële impact daarvan. Gemeenten en waterschappen staan aan de lat voor het uitvoeren van stresstesten voor de bebouwde omgeving. In gezamenlijkheid met de waterschappen heeft provincie Zuid-Holland in gang gezet dat het hiervoor benodigde kaartmateriaal begin 2018 voor alle gemeenten in Zuid-Holland beschikbaar zal zijn.

Realisatie lasten & baten

Lasten

83 %

Baten

81 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

0 %

Onttrekkingen

79 %

1.1 Duurzaam beschermd tegen overstromingen en wateroverlast
Wat hebben we ervoor gedaan?
De provinciale monitoring maakt gebruik van de landelijke monitoringsrapportage Ruimtelijke Adaptatie van het Deltaprogramma. De monitoring wordt samengesteld uit provinciale gegevens over het beleid rond meerlaagse veiligheid/overstromingen, wateroverlast, droogte en hittestress. In 2017 is geen landelijke monitoringsrapportage opgesteld en om die reden is er ook geen rapportage gemaakt voor Zuid-Holland.

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	3.363	-568	2.795	2.316	479	83
Toelichting
Baten	492	110	602	489	113	81
Toelichting
Subtotaal baten en lasten	2.870	-678	2.193	1.827	366
Toevoeging aan reserves	0	0	0	0	0
Toelichting
Onttrekking aan reserves	450	-71	379	298	82	79
Toelichting
Subtotaal baten en lasten	-450	71	-379	-298	-82
Resultaat	2.420	-607	1.813	1.529	284
Toelichting

Voor informatie over het doel van een reserve en een nadere toelichting zie Programmareserve 1

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Lasten
€ 0,1 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Dit betreft een meerjarig vastgesteld budget voor het Interreg project Frames (Flood Resilient Areas by a Multi Layered Safety Approach). De gedeelde projectkosten zijn in 2017 (het eerste jaar) achter gebleven bij de raming, omdat veel van de kosten pas in de komende jaren zullen worden gemaakt (zoals een mid-term evaluatie en conferentie, communicatie van eindproducten etc). Hierdoor kan over 2017 minder cofinanciering teruggeclaimd worden bij het EU Interreg programma.
€ 0,1 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van budget. In 2017 waren er met betrekking tot de Zandmotor geen (éénmalige) aanschafkosten voor de monitoring van de zwemveiligheid.
€ 0,3 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Er zijn diverse kleine overige verschillen die leiden tot een voordeel van € 0,3 mln.
€ 0,04 (n)	Apparaatslasten. Zie paragraaf Bedrijfsvoering.

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Baten
€ 0,1 (n)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Zie de toelichting bij de lasten van Frames.

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Toevoeging aan reserve
	Er hebben zich geen afwijkingen voorgedaan.

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Onttrekking aan reserve
€ 0,1 (n)	Als gevolg van een onderbesteding van € 0,1 mln op het budget voor de Zandmotor, zie de toelichting bij de lasten van Zandmotor , is er minder een beroep gedaan op de reserve Zandmotor.

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Groene ambities	150	-150	0	0	0
PR 3	Res Project duurz ontw. Zuidplaspold	0	2	2	53	-51
PR 1	Programmamanagement Kustontwikkeling	100	78	178	167	11
PR 1	Zandmotor	200	0	200	78	122
Totaal onttrekking aan reserve		450	-71	379	298	82
Saldo reserves		-450	71	-379	-298	-82

Taken binnen doel

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.2 Goede kwaliteit en kwantiteit grond. en oppervlaktewater

Wat hebben we bereikt?

Met dit doel wordt beoogd het volgende te bereiken :

Evenwicht tussen beschikbaarheid en vraag zoetwater, met de voorkeursstrategieën uit het Deltaprogramma als leidraad
Voldoende drinkwatervoorzieningen en drinkwatervoorraden (kwalitatief en kwantitatief)
Alle Kader Richtlijn Water (KRW)-grondwaterlichamen in 2027 in goede toestand (kwantitatief en kwalitatief)
Alle KRW-oppervlaktewaterlichamen in 2027 in goede toestand (kwalitatief)
Grond- en oppervlaktewater in Natura 2000 gebied voldoet aan eisen van natuurdoelen (kwalitatief en kwantitatief)
Voldoende veilige en kwalitatief goede zwemwaterlocaties
Omgaan met veenbodemdaling (stoppen, remmen of loslaten)

Voor het behalen van de doelen ten behoeve van goede kwaliteit en kwantiteit grond- en oppervlaktewater werkt de provincie samen met diverse partijen. Voor de uitvoering van de voorkeursstrategieën van het Deltaprogramma werkt de provincie samen met de betrokken partijen in de verschillende stuurgroepen: Zuidwestelijke Delta, Rijnmond-Drechtsteden en zoetwaterregio West Nederland.
Verder werkt de provincie samen met drinkwaterbedrijven, waterschappen, omgevingsdiensten en diverse andere organisaties. Voor bepaalde doelen worden pilots uitgevoerd die zullen bijdragen aan het behalen van de doelen.

Wat hebben we gedaan om dit doel te bereiken?

Samen met het Hoogheemraadschap van Rijnland heeft de provincie voor de Greenportregio Boskoop de ‘Waterbeschikbaarheid’ uitgewerkt. Op 1 november 2017 is de intentieovereenkomst Waterbeschikbaarheid Greenport regio Boskoop met de Stichting Belangenbehartiging Greenport Boskoop, het Hoogheemraadschap van Rijnland en de gemeenten Alphen aan den Rijn, Waddinxveen, Bodegraven-Reeuwijk en de provincie Zuid-Holland ondertekend. In deze intentieovereenkomst zeggen de betrokken partijen toe om de onderlinge communicatie te optimaliseren, meer in te zetten op waterbesparende maatregelen en om de dialoog voort te zetten met een verbreding naar andere watergerelateerde onderwerpen, zoals wateroverlast.
Provincie Zuid-Holland heeft € 10 mln beschikbaar gehouden voor de kwaliteitsverbetering in de Grevelingen. In 2017 is in samenwerking tussen Rijk en provincies verkend hoe het ontwikkelperspectief uit de concept Rijksstructuurvisie dichterbij gebracht kan worden. Het beschikbaar komen van voldoende financiële middelen vanuit het Rijk, is daarvoor een absolute randvoorwaarde. In 2017 heeft het Rijk een Verkenning Grote Wateren uitgevoerd, die mogelijk de onderbouwing kan leveren voor het alsnog beschikbaar komen van extra financiële middelen vanuit het Rijk voor in de eerste plaats de Grevelingen.

In 2017 zijn gebiedsgesprekken gevoerd met de drinkwaterbedrijven.
In 2017 moeten de grondwaterlichamen op orde zijn. Het saneren van grondwaterverontreinigingen met een verspreidingsrisico maakt deel uit van de aanpak. Deze voortgang wordt verder toegelicht onder paragraaf 3.7.1.
De aanpak van de KRW-oppervlaktelichamen ligt bij de waterschappen. Ook in 2017 is hierover regelmatig overleg geweest met de waterschappen in het Stroomgebied Rijn-West.
Ten behoeve van het voldoen aan de eisen van natuurdoelen zijn pilots in uitvoering waarin meetnetten zijn aangelegd.
Voorafgaand aan het zwemseizoen 2017 is de lijst met officiële zwemlocaties vastgesteld. Daarnaast is opdracht gegeven aan de omgevingsdienst Midden-Holland om het toezicht en de handhaving op de veiligheid en hygiëne uit te voeren. Hierover vindt met regelmaat overleg met de omgevingsdienst plaats. Ook is overleg gevoerd met de andere betrokken partijen zoals de waterschappen en beheerders om gezamenlijk aandacht te hebben voor voldoende veilige en kwalitatief goede zwemlocaties. Net als in voorgaande jaren zijn in 2017 veel gevallen van blauwalg geconstateerd. Er wordt onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden om dit te bestijden. Ook wordt onderzocht hoe schadelijk bauwalgen zijn. De provincie is betrokken bij deze onderzoeken.
Bodemdaling wordt opgepakt binnen de ambitie Klimaatadaptieve Delta. In 2017 is het onderwerp steviger op de politieke agenda gezet. Met de gebiedspartners is er gewerkt aan een gebiedsanalyse en een gebiedsproces ten behoeve van zogenaamde knikpuntgebieden. Dit zijn de gebieden waar op korte termijn de huidige functies in de knel komen. Verder is een opdracht verstrekt om een provinciedekkende Risicokaart bodemopbarsting door bodemdaling te maken, is een verkenning gestart naar handelingsperspectieven in samenwerking met diverse organisaties en aandacht besteed aan de juiste communicatie middelen en communicatie momenten.

Realisatie lasten & baten

Lasten

115 %

Baten

133 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

100 %

Onttrekkingen

0 %

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	8.011	-4.317	3.694	4.248	-554	115
Toelichting
Baten	6.421	-4.546	1.875	2.499	-624	133
Toelichting
Subtotaal baten en lasten	1.590	229	1.819	1.749	70
Toevoeging aan reserves	0	410	410	410	0	100
Toelichting
Onttrekking aan reserves	0	0	0	-12	12
Toelichting
Subtotaal baten en lasten	0	410	410	422	-12
Resultaat	1.590	639	2.229	2.170	59
Toelichting

Voor informatie over het doel van een reserve en een nadere toelichting zie Programmareserve 1

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Lasten
€ 0,2 (n)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Het budget voor het Europese subsidieprogramma POP3 (Plattelands Ontwikkelings Programma) in dit doel is overschreden met € 1,2 mln (n).
€ 0,3 (n)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Als gevolg van de naheffing Grondwaterheffingen uit 2015 en 2016 zijn in 2017 meer baten ontvangen dan aan lasten zijn gerealiseerd.
€ 0,1 (n)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Het budget voor Mooi en Schoon (Kaderrichtlijn) Water is met € 0,3 mln (n) overschreden omdat er meer subsidie dan begroot is verstrekt aan het Waterschap Rivierenland voor de gebiedsagenda Ablasserwaard-Vijfheerenlanden. Daarnaast waren er diverse kleine overige verschillen die hebben geleid tot een voordeel van € 0,2 mln (v).
€ 0,04 (n)	Apparaatslasten. Zie paragraaf Bedrijfsvoering.

Financiële mutaties	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Baten
€ 0,2 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Zie de toelichting bij de lasten van POP3.
€ 0,3 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Dit betreft een voordeel als gevolg van de naheffing van Grondwaterheffingen uit 2015 en 2016 welke niet begroot waren.
€ 0,2 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van budget. Betreft niet begrootte opbrengsten op overige kleine posten.

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Toevoeging aan reserve
	Er hebben zich geen afwijkingen voorgedaan.

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Onttrekking aan reserve
	Er hebben zich geen afwijkingen voorgedaan.

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Groene ambities	410	410	0	410
PR 1	Reserve UPG 40 Hoofdlijnenakkoord	0	0	410	-410
Totaal toevoeging aan reserve		410	410	410	0
PR 1	Decentralisatieakkoord natuur	0	0	-12	12
Totaal onttrekking aan reserve		0	0	-12	12
Saldo reserves		410	410	422	-12

Taken binnen doel

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.3 Recreatie en groenbeleving

Wat hebben we bereikt?

Met dit doel wordt beoogd het volgende te bereiken :

Voldoende, toegankelijke en gevarieerde groen- en watergebieden in Zuid-Holland
Beleefbaar landschap door recreatieve routenetwerken
Grote betrokkenheid van particulieren en bewoners bij versterken groenbeleving (groenparticipatie)

In de provincie zijn de mogelijkheden van groenbeleving verder vergroot. Er is een grotere betrokkenheid ontstaan als gevolg van programma's en projecten voor groenparticipatie. Ook de regionale samenwerking in 14 landschapstafels is verder versterkt.
Ook op financieel en organisatorisch vlak zijn veranderingen doorgevoerd om beter aan te sluiten op de provinciale rol en verantwoordelijkheid.

Wat hebben we gedaan om dit doel te bereiken?

Om de groenbeleving verder te vergroten, zijn in het afgelopen jaar nieuwe en kwaliteitsverbetering van bestaande groengebieden en recreatieve netwerken gerealiseerd. Voorbeeld hiervan is de inrichting van ruim 200 ha groengebied in de Nieuwe Dordtsche Biesbosch en de afronding van kwaliteitsimpulsen in bestaande groengebieden. Ook is het provinciaal wandelroutenetwerk uitgebreid met circa 1.000 km in onder andere de Hoeksche Waard. Op Goeree-Overflakkee en in de Hoeksche Waard zijn verder twee toeristische overstapplaatsen gerealiseerd.

Samen met de gebiedspartners is de provincie in 2017 aan de slag gegaan met het realiseren van de ambities voor de twee Zuid-Hollandse nationale parken Hollandse Duinen en NL.Delta Biesbosch-Haringvliet.

De provincie is gezamenlijk met regionale gebiedspartijen gestart met het verwezenlijken van groene ambities voor recreatie, natuur en duurzame landbouw aan 14 landschapstafels. Op basis van de meerjarige gebiedsprogramma's zijn de landschapstafels in 2017 aan de slag gegaan met de uitvoering van diverse projecten voor de realisatie van provinciale groendoelen.
De bestaande programma’s en projecten voor groenparticipatie zijn in 2017 gecontinueerd en uitgebreid. Voorbeeld hiervan is het programma 'Groen doet Goed' en projecten op het gebied van groenblauwe schoolpleinen, onderhoud van landschapselementen en 'Gezond natuur wandelen'.

Eind 2017 is verreweg het grootste deel van de 26 provinciale recreatiegebieden overgedragen aan gemeenten en particuliere beheerders. Een zestal overdrachten vond plaats in 2017. Verder vond in 2017 de afwikkeling plaats van de opheffing van het natuur- en recreatieschap Dobbeplas.

Realisatie lasten & baten

Lasten

99 %

Baten

259 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

104 %

Onttrekkingen

86 %

Nummer	Omschrijving	Nulmeting	Streefwaarde 2017	Meetwaarde 2017
1.3.a	Percentage Zuid-Hollanders dat tevreden is met recreatief groen in de buurt (straal van 2 km en/of binnen 10 minuten fietsen)	73%	73%	76%
1.3.a		73%	73%	76%
1.3.b	Percentage Zuid-Hollanders dat tevreden is met recreatieve routenetwerken (varen, fietsen, wandelen)	66%	68%	74%
1.3.b		66%	68%	74%

Op basis van panelonderzoek door NBTC-NIPO Research onder circa 1.000 Zuid-Hollandse inwoners, zijn de meetwaarden bepaald voor de indicatoren 1.3.a en 1.3.b.
De meetwaarde voor de tevredenheid met de routenetwerken is een stuk positiever dan het streven. Dit doet zich voor bij alle modaliteiten (wandelen, fietsen en varen).

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	33.908	4.802	38.710	38.180	530	99
Toelichting
Baten	955	-362	593	1.535	-942	259
Toelichting
Subtotaal baten en lasten	32.953	5.164	38.117	36.645	1.472
Toevoeging aan reserves	0	1.781	1.781	1.859	-78	104
Toelichting
Onttrekking aan reserves	13.952	3.829	17.781	15.316	2.465	86
Toelichting
Subtotaal baten en lasten	-13.952	-2.049	-16.000	-13.457	-2.543
Resultaat	19.002	3.115	22.117	23.188	-1.071
Toelichting

Voor informatie over het doel van een reserve en een nadere toelichting zie Programmareserve 1

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Lasten
€ 0,8 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Voor de realisatie en de ontwikkeling van recreatiegebieden door derden is € 0,8 mln minder kosten gemaakt. Daarvan heeft € 0,2 mln betrekking op de ontwikkeling van RodS-gebieden als gevolg van vertraging in de realisatie van de resterende (circa 60 ha) opgave in de Nieuwe Dordtse Biesbosch. De overige € 0,6 mln lagere realisatie wordt veroorzaakt door vrijval van subsidies of wijziging van looptijden en heeft betrekking op de kwaliteitsverbetering van recreatiegebieden.
€ 0,9 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Voor de realisatie van de recreatieve routenetwerken is € 0,9 mln minder kosten gemaakt. Deze zijn vrijwel geheel veroorzaakt door vrijvallende subsidies en verschuivingen van looptijden van subsidies.
€ 1,4 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Voor het beheer van provinciale eigendommen met een recreatiefunctie is € 1,4 mln minder uitgegeven. Daarvan heeft € 0,5 mln betrekking op beheer en onderhoud van provinciale recreatiegebieden (PRG) waaronder de recent ingerichte recreatiegebieden Balij-Bieslandse Bos en Bentwoud. De lagere realisatie wordt vrijwel geheel verklaard door vrijvallende subsidies. De overige € 0,9 mln heeft betrekking op de afkoop van beheer bij de overdracht van provinciale recreatiegebieden. De kosten voor de afkoopsommen vallen lager uit dan begroot omdat verschillende provinciale recreatiegebieden onder het NNN vallen en daarmee in aanmerking komen voor SNL-subsidie.
€ 0,1 (n)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Voor diverse deelproducten en deelprojecten zijn kleine afwijkingen opgetreden; de lasten hiervan zijn per saldo € 0,1 mln hoger dan begroot.
€ 0,1 (n)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Apparaatslasten; zie paragraaf Bedrijfsvoering.
€ 2,4 (n)	Deze afwijking betreft een bijstelling van de planning. Er heeft een afwaardering plaatsgevonden van provinciale recreatiegebieden die in de afgelopen jaar(en) zijn overgedragen. Deze afwaardering was niet begroot en wordt voor € 2,3 mln gedekt uit de positieve resultaten behaald binnen het gesloten systeem van Groen en voor € 0,1 mln uit een bijdrage uit de reserve Groene Ambities.

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Baten
€ 0,9 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Vrijval van de voorziening Bentwoud heeft geleid tot een baat van € 0,8 mln. Met betrekking tot diverse deelproducten en deelprojecten zijn kleine afwijkingen opgetreden; de baten hiervan zijn per saldo € 0,1 mln hoger dan begroot.

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Toevoeging aan reserve
€ 0,1 (b)	Doel 1-3 Recreatie en groenbeleving Er is, als gevolg van een verkoop van gronden, € 0,1 mln gestort in de reserve Decentralisatieakkoord natuur.

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Onttrekking aan reserve
€ 1,2 (n)	Doel 1-3 Recreatie en groenbeleving Door lagere uitgaven voor de realisatie en de ontwikkeling van recreatiegebieden wordt voor € 0,7 mln minder onttrokken aan de reserve Decentralisatieakkoord Natuur en voor € 0,7 mln minder onttrokken aan de reserve Groene Ambities. Anderzijds wordt voor € 0,2 mln meer onttrokken aan de reserve Vlietland als gevolg van de hogere lasten.
€1,3 (n)	Doel 1-3 Recreatie en groenbeleving Door € 1,3 mln lagere uitgaven voor het beheer van provinciale eigendommen met een recreatiefunctie wordt voor € 0,4 mln minder onttrokken aan de reserve Decentralisatieakkoord Natuur en voor € 0,9 mln minder onttrokken aan de reserve Groene Ambities.

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Groene ambities	0	1.215	1.215	1.215	0
PR 1	Vlietland	0	256	256	256	0
PR 1	Decentralisatieakkoord natuur	0	0	0	88	-88
PR 1	Reserve UPG 40 Hoofdlijnenakkoord	0	310	310	288	22
PR 1	Reserve Ontwikkelopgave natuur	0	0	0	13	-13
Totaal toevoeging aan reserve		0	1.781	1.781	1.859	-78
PR 1	Groene ambities	9.401	3.976	13.377	11.856	1.522
PR 1	Vlietland	82	0	82	137	-55
PR 1	Decentralisatieakkoord natuur	4.069	-1.628	2.440	1.369	1.072
PR 1	Reserve UPG 40 Hoofdlijnenakkoord	0	681	681	681	0
PR 2	Voorm.Invest.budg.Sted.Vern.3 (ISV3)	0	800	800	800	0
PR OMO	Frictiekosten algemeen	400	0	400	474	-74
Totaal onttrekking aan reserve		13.952	3.829	17.781	15.316	2.465
Saldo reserves		-13.952	-2.049	-16.000	-13.457	-2.543

Taken binnen doel

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.4 Natuur en biodiversiteit

Wat hebben we bereikt?

Met dit doel wordt beoogd op termijn het volgende te bereiken:

Natuurwaarden in het Natuurnetwerk Nederland (NNN), voorheen de herijkte Ecologische Hoofdstructuur (EHS), blijven voldoen aan de ambitie uit het natuurbeheerplan
Het Natuurnetwerk in Zuid-Holland is compleet inclusief de ecologische verbindingen
Instandhoudingsdoelen Natura 2000 zijn behaald met behoud van economische ontwikkelruimte (conform PAS)

Wat hebben we gedaan om dit doel te bereiken?

In 2017 / begin 2018 is de businesscase voor het NNN programma geactualiseerd en zijn maatregelen bepaald om de tot nu toe tegenvallende realisatie te versnellen. De versnellingsvoorstellen worden bij het Kaderbesluit Groen in het voorjaar 2018 ter besluitvorming aan PS voorgelegd.
In 2017 is door PS al besloten tot het beschikbaar stellen van aanvullende financiën voor de versnelling van de realisatie van het NNN in de Krimpenerwaard.

In 2017 is minder uitgegeven dan eerder geraamd voor Project Mainport Rotterdam (PMR) door het doorschuiven naar 2018 van kosten met betrekking tot de grondverwerving en een verwachte tegemoetkoming in planschade. Op dit moment wordt er gewerkt aan de oprichting van de gebiedscoöperatie. De onderhandelingen over de grondverwerving lopen in afwachting hiervan wel door, maar grondeigenaren en gebruikers schuiven de keuze met betrekking tot verkopen of doelen realiseren met de gebiedscoöperatie hangende dit proces voor zich uit. De termijn voor het indienen van een verzoek om een tegemoetkoming in planschade op grond van het vigerende bestemmingsplan ‘Buytenland van Rhoon’ liep oorspronkelijk af medio 2017. De gemeente Albrandswaard heeft aangegeven dat zij tot medio 2020 geen beroep zal doen op de wettelijke verjaringstermijn. Gevolg hiervan is dat belanghebbenden tot medio 2020 de tijd hebben om een tegemoetkoming in planschade in te dienen. In het kader van het Buytenland van Rhoon wordt ook gewerkt aan de sanering van de Rhoonse stort, als gevolg van een Raad van State procedure is de uitvoering hiervan vertraagd.

Het merendeel van de activiteiten in het kader van de Integrale Ontwikkeling tussen Delft en Schiedam (IODS) is afgerond. De nog doorlopende activiteiten lopen conform planning. Het budget onvoorzien is in 2017 niet besteed. De reservering voor onvoorziene kosten wordt in afwachting van de oplevering van de ecopassage nog aangehouden en schuift door.

Met betrekking tot de inkomsten uit grondverkopen en pacht is de opbrengst lager dan begroot. Dit wordt met name veroorzaakt, doordat grondverkopen in het kader van kavelruil Den Hoek en Goeree-Overflakkee zijn doorgeschoven naar 2018.

Conform het Natuurbeheerplan kunnen de beheerders beheersubsidie aanvragen. Op deze manier heeft de provincie in 2017 natuurbeheer op 27.616 ha mogelijk gemaakt.

De resultaten (kwaliteit) binnen het natuurnetwerk worden ook gevolgd. Er worden jaarlijks gesprekken met de
beheerders gehouden om deze resultaten en de ambities te bespreken. De resultaten (kwaliteit) binnen het natuurnetwerk worden ook gevolgd. Er worden jaarlijks gesprekken met de beheerders gehouden om deze resultaten en de ambities te bespreken. Zoals in de Voorjaarsnota 2016 is aangegeven zijn deze waarden vanaf 2019 beschikbaar.

In 2017 is gestart met de actualisatie van de Beleidsvisie Groen. Daarvoor wordt een visie Rijke GroenBlauwe Leefomgeving uitgewerkt die tevens bouwsteen vormt voor één van de ambities uit het provinciale Omgevingsbeleid: gezonde en aantrekkelijke leefomgeving. Onderdeel van de visie vormt een Uitvoeringsagenda die periodiek wordt geactualiseerd en waarmee uitvoering wordt gegeven aan de visie.

Er is subsidie verleend aan de Faunabeheereenheid Zuid-Holland (FBE). De FBE heeft diverse faunabeheerplannen opgesteld op grond waarvan diverse schadeveroorzakende diersoorten kunnen worden bestreden. Ook heeft de FBE de uitvoering van populatiebeheer en schadebestrijding gecoördineerd.

Bij12-Faunafonds heeft namens de provincie Zuid-Holland tegemoetkomingen verleend aan agrarische ondernemers vanwege schade door in het wild levende dieren. Ook heeft Bij12 namens de provincie subsidie verleend voor de ganzenrustgebieden.

Er is subsidie opengesteld ten behoeve van projecten die bijdragen aan de staat van instandhouding van icoonsoorten.

Realisatie lasten & baten

Lasten

82 %

Baten

83 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

104 %

Onttrekkingen

60 %

Nummer	Omschrijving	Nulmeting	Streefwaarde 2017	Meetwaarde 2017
1.4.a	Biodiversiteitsgraadmeter: nader in te vullen	100	104	99
1.4.a	Biodiversiteitsgraadmeter: nader in te vullen	100	104	99
1.4.b	Kwaliteit SNL-beheertypen (flora, fauna, structuur, abiotiek en ruimtelijke condities)	M.i.v. 2019	nulmeting in 2019
1.4.b		M.i.v. 2019	nulmeting in 2019
1.4.c	Kwaliteit habitattypen in Natura 2000 gebied met vastgesteld beheerplan (% met een goede kwaliteit)	27%	27%	23%
1.4.c		27%	27%	23%
1.4.d	Kwaliteit leefgebied/populatiegrootte vogel- en habitatrichtlijnsoorten in N2000 gebied met vastgesteld beheerplan (% met goede kwaliteit)	49%	35%	36%
1.4.d		49%	35%	36%

1 .4.a: Aan de Biodiversiteitsgraadmeter voor Zuid-Holland is in 2017 invulling gegeven met de nieuwe door het CBS berekende Living Planet Index (LPI). Deze index is gebaseerd op ontwikkelingen in aantal en verspreiding van 226 diersoorten waarvoor de trend door de beschikbaarheid van voldoende gegevens zowel voor heel Nederland als voor Zuid-Holland berekend kan worden. De bovengenoemde streefwaarde voor 2017 is echter nog gebaseerd op de oude Biodiversiteitsgraadmeter. De waarden van de nieuwe LPI variëren minder en worden over de laatste 12 jaar beoordeeld als stabiel. De realistische LPI-streefwaarde voor 2017 is dan ook 100, op langere termijn is een lichte stijging van de indicatoren te verwachten. Via de Voorjaarsnota wordt de streefwaarde aangepast.

1.4.b: Deze waarden zijn vanaf 2019 beschikbaar.

De nulmeting voor 1.4 c en 1.4 d is gebaseerd op de situatie in 2012. Er waren in 2012 drie gebieden met een vastgesteld plan, die een omvang hadden van 15.164 ha en 47 soorten bevatten.
Destijds is bij het vaststellen van de streefwaarde als uitgangspunt genomen dat (op het Krammer-Volkerak na) voor 22 Natura 2000 gebieden eind 2017 een Natura 2000 beheerplan zou zijn vastgesteld. Op het moment van de meetwaarde 2017 waren er echter 20 gebieden met een vastgesteld plan. Hierdoor zijn afgelopen jaar t.o.v. de streefwaarde minder ha (45.856 ha i.p.v. 53.643 ha) en soorten (219 i.p.v. 230) meegeteld in de meetwaarde. Op het moment dat de gebieden Meijendel & Berkheide en Kennemerland-Zuid worden toegevoegd, zal naar verwachting voldaan worden aan de streefwaarde.
Veel hectares met een aangewezen habitat vallen in de categorie matig (68% in 2018). In de beheerplannen van de 1 ^e beheerperiode is de doelstelling om de achteruitgang van de habitats te stoppen. In de beheerplannen van de 2 ^e periode wordt ingezet om met name de kwaliteit van de habitats te verbeteren.

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	98.656	-42.670	55.986	46.014	9.972	82
Toelichting
Baten	43.480	-18.830	24.650	20.421	4.228	83
Toelichting
Subtotaal baten en lasten	55.177	-23.840	31.337	25.593	5.744
Toevoeging aan reserves	0	31.933	31.933	33.094	-1.161	104
Toelichting
Onttrekking aan reserves	12.306	956	13.262	7.976	5.286	60
Toelichting
Subtotaal baten en lasten	-12.306	30.977	18.671	25.118	-6.447
Resultaat	42.871	7.137	50.008	50.711	-703
Toelichting

Voor informatie over het doel van een reserve en een nadere toelichting zie Programmareserve 1

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Lasten
€ 0,5 (v)	Apparaatslaten. Zie paragraaf Bedrijfsvoering.
€ 2,3 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. De budgetten voor Grondtransacties Ontwikkelopgave Natuur zijn met € 2,3 mln onderschreden. De oorzaak is dat er voor € 2,6 mln minder gronden zijn verkocht in het kader van het Grond-voor-Grond programma. Hierdoor is er € 2,6 mln minder ten laste van de reserve Ontwikkelopgave Natuur gebracht en is er € 0,3 mln meer ten gunste van de provinciale middelen gebracht.
€ 4,5 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. De budgetten voor UPG (Uitvoeringsprogramma Groen) in dit doel zijn met € 4,5 mln onderschreden. De budgetten voor de Gouwe Wiericke en de Krimpenerwaard zijn elk met € 0,6 mln onderschreden. De lasten voor de Ontwikkelopgave EHS zijn met € 3,2 mln onderschreden en bestaan uit diverse verschillen waaronder € 0,3 mln voordeel, door afrekening van een subsidie is dit bedrag terug ontvangen. € 2,9 mln Ontwikkelopgave EHS lager door vertragingen NNN. De afwijkingen uit het UPG komen voor € 2,6 mln ten gunste van de financiële ruimte, voor € 0,3 mln ten gunste van reserve Decentralisatieakkoord natuur, € 1,2 mln voor de reserve Ontwikkelopgave natuur en voor € 0,3 mln voor de reserve Groene ambities.
€ 2,4 (v)	In 2017 is minder uitgegeven dan eerder geraamd voor PMR door het doorschuiven naar 2018 van kosten met betrekking tot de grondverwerving en een verwachte tegemoetkoming in planschade.
€ 1,1 (v)	Het merendeel van de activiteiten in het kader van IODS is afgerond. De nog doorlopende activiteiten lopen conform planning. Het budget onvoorzien is in 2017 niet besteed. De reservering voor onvoorziene kosten wordt in afwachting van de oplevering van de ecopassage nog aangehouden en schuift door. Een terugvordering ter hoogte van circa € 1,1 mln had verwerkt moeten worden in 2016 in plaats van 2017. Dit is wel gecorrigeerd in de uitgaven maar niet in de begroting. Dit voordeel komt ten gunste van de reserve IODS.
€ 0,3 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Er zijn minder lasten dan begroot gemaakt voor ganzenrustgebieden, voordeel hiervan is € 0,2 mln. De kosten voor fauanabeheer beleid zijn € 0,1 mln lager uitgevallen. Het voordeel hiervan komt voor € 0,1 mln ten gunste van het financieel resultaat en voor € 0,2 mln ten gunste van de reserve Groene Ambities.
€ 1,8 (n)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Betreft SNL/SKNL en uitvoeringskosten RVO, meer uitgegeven dan begroot. Voor RVO betreft dit onder andere nagekomen facturen uit voorgaande jaren.
€ 0,5 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. De lasten voor het budget PAS (Programmatische Aanpak Stikstof) en Natura 2000 zijn met € 0,5 mln onderschreden. Hiervoor zijn diverse oorzaken als vertraging en uitloop van werkzaamheden. Dit leidt tot lagere onttrekkingen uit de reserve beheerplannen Natura 2000 PAS van € 1 mln, hogere onttrekking uit de OVP NAtura 2000 PAS van € 0,3 mln en ten laste van het financieel resultaat € 0,2 mln.
€ 0,1 (v)	Overige verschillen.

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Baten
€ 2,9 (n)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Als gevolg van minder grondverkopen Grond voor Grond in 2017 zijn de baten lager dan begroot. Dit leidt tot een lagere storting in de reserve Ontwikkelopgave natuur.
€ 0,7 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Er is sprake van grondverkopen in het kader van EHS welke niet begroot waren voor 2017. Dit leidt tot een hogere storting van € 0,7 mln in de reserve Ontwikkelopgave Natuur.
€ 2,8 (n)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Doordat de lasten voor het PMR zijn onderschreden is ook de onttrekking uit de OVP PMR € 2,8 mln lager dan begroot.
€ 0,3 (n)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Door de decentralisatie en de implementatie van de nieuwe wet natuurbescherming is de provincie sinds 1-1-2017 ook bevoegd voor de bescherming van soorten. Voor de hierbij behorende vergunningen zijn leges verschuldigd door de aanvragers. Doordat dit het eerste jaar was is het begrote bedrag voor de leges te hoog gebleken. Het nadeel komt ten laste van het financieel resultaat.
€ 0,4 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Doordat de kosten Natura 2000 PAS lager zijn dan geraamd is de onttrekking uit de OVP Natura 2000 PAS ook lager dan begroot.
€ 0.8 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Meer EU bijdragen SNL/SKNL dan begroot doordat de gesubsidieerde lasten ook hoger waren. Zie ook toelichting bij de lasten. Dit resultaat komt ten gunste van de financiële ruimte.
€ 0,2 (n)	Overige verschillen.

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Toevoeging aan reserve
€ 1.7 (v)	Reserve Groene Ambities, zie voor toelichting omtrent lagere toevoeging van € 1,7 mln ten opzichte van de begroting de toelichting hieronder bij de reserve UPG 40 Hoofdlijnenakkoord.
€ 1.7 (n)	Met de najaarsnota is begroot dat de overtollige UPG 40 middelen voor het POP3 programma ter grootte van circa € 2 mln in de reserve gestort gaan worden, zodat de uitnutting van de UPG 40 middelen gevolgd kunnen worden (conform wens van PS). Deze middelen horen gestort te worden in de reserve UPG 40 en niet gestort te worden in de reserve Groene Ambities zoals met de najaarsnota was geraamd. De onderuitputting van € 1,7 mln voor het POP3 programma is gestort in de reserve UPG 40 Hoofdlijnenakkoord. Deze storting wordt als beslispunt opgenomen bij deze jaarrekening.
€ 0,3 (v)	Doordat de baten grondverkopen lager waren is er ook minder (opbrengsten grondverkopen minus kosten) gestort in de reserve Ontwikkelopgave Natuur.
€ 1,5 (n)	Een gedeelte van de middelen vanuit het Rijk voor de uitvoering van beheermaatregelen in Natura 2000 gebieden was ondergebracht in de OVP Natura 2000 PAS. Naar aanleiding van de accountantscontrole is besloten de middelen uit deze OVP toe te voegen aan de reserve Beheerplannen Natura 2000 en PAS.

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Onttrekking aan reserve
€ 2,9 (n)	De lasten voor het UPG zijn onderschreden, hierdoor is ook de onttrekking uit de reserve Ontwikkelopgave Natuur € 2,6 mln lager, de onttrekking uit de reserve Decentralisatieakkoord Natuur € 0,1 mln lager en de onttrekking uit de reserve Project Duurzame Ontwikkeling Zuidplaspolder met € 0,1 mln lager.
€ 0,9 (n)	De lasten voor IODS zijn lager uitgevallen dan begroot, hierdoor is de onttrekking uit de reserve IODS ook € 0,9 mln lager dan begroot.
€ 0,2 (n)	Doordat de lasten voor natuurbeheer en natuurbeleid lager zijn uitgevallen is de onttrekking uit de reserve Groene ambities € 0,2 mln lager dan begroot.
€ 1,0 (n)	De lasten voor Natura 2000 PAS zijn lager uitgevallen dan begroot, hierdoor is de onttrekking uit de reserve Beheerplannen Natura 2000 PAS ook € 1 mln lager dan begroot.
€ 0,2 (n)	Doordat de lasten voor Deltanatuur lager zijn dan begroot is de onttrekking uit de reserve Ontwikkelopgave Natuur ook € 0,2 mln lager.
€ 0,3 (n)	Overig verschil.

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Groene ambities	0	15.866	15.866	14.184	1.682
PR 1	Beheerplannen Natura 2000 en PAS	0	4.642	4.642	6.128	-1.486
PR 1	Reserve UPG 40 Hoofdlijnenakkoord	0	0	0	1.682	-1.682
PR 1	Reserve Ontwikkelopgave natuur	0	11.425	11.425	11.100	325
Totaal toevoeging aan reserve		0	31.933	31.933	33.094	-1.161
PR 1	Groene ambities	6.435	-3.252	3.182	2.724	459
PR 3	Meerjarenplan Bodemsanering	0	125	125	155	-30
PR 1	Beheerplannen Natura 2000 en PAS	1.058	0	1.058	44	1.014
PR 1	Decentralisatieakkoord natuur	0	1.000	1.000	352	648
PR 1	Natuurcompensatie	43	22	65	61	4
PR 1	Reserve Ontwikkelopgave natuur	0	6.208	6.208	3.945	2.263
PR 2	1%-regeling Kunst	13	0	13	0	13
PR 3	Res Project duurz ontw. Zuidplaspold	0	45	45	0	45
PR 1	IODS	4.757	-3.192	1.566	696	870
Totaal onttrekking aan reserve		12.306	956	13.262	7.976	5.286
Saldo reserves		-12.306	30.977	18.671	25.118	-6.447

Taken binnen doel

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.5 Duurzame landbouw

Wat hebben we bereikt?

Met dit doel wordt beoogd het volgende te bereiken:

Verbeteren kwaliteit van de leefomgeving via verduurzaming door
- sluiten van kringlopen van grondstoffen
- versterken van regionale voedselketens
- versterken biodiversiteit bij normale agrarische bedrijfsvoering door nieuwe verdienmodellen
Versterken van volhoudbare sterke economische sector door:
- Landbouwsector als sterke economisch cluster op lange termijn in stand houden

Om de sprong naar een sterke, duurzame en toekomstbestendige grondgebonden landbouw te maken, hebben PS op 29 juni 2016 het Ambitiedocument InnovatieAgenda Duurzame Landbouw vastgesteld. Centraal staat een veranderaanpak met proeftuinen. Het is de ambitie om te komen tot een duurzame landbouw- en voedselketen in Zuid-Holland, voor gezond, duurzaam en betaalbaar eten voor iedereen.
Met de gekozen veranderaanpak zijn in 2017 verder duurzame innovaties in de vorm van proeftuinen gestimuleerd en gefaciliteerd. Proeftuinen zijn een zichtbare plek waar de provincie samen met koplopers in de landbouw- en voedselketen innovaties gericht op duurzame landbouw ontwikkelt en uitprobeert. Vooral de combinatie van proeftuinen met het Platform Duurzame Landbouw en met het Kennis- en Ontwikkelprogramma maakt de aanpak sterk.

De gekozen veranderaanpak heeft onder meer het Open Netwerk Voedsel Innovatie Zuid-Holland opgeleverd, met de Zuid-Hollandse Voedselfamilies als zelfstandig transitie- en innovatienetwerk. Het doel van het innovatienetwerk is elkaar te voeden met kennis en inspiratie over de proeftuinen. Dit netwerk speelt een essentiële rol bij de uitvoering van de Innovatieagenda en bestaat uit:

Platform Duurzame Landbouw : circa 30 koplopers uit de landbouw- en voedselketen zijn verenigd in de ‘Zuid-Hollandse Voedselfamilies’;
Kennisteam: voor het Kennis- en Ontwikkelprogramma met Wageningen Economic Research, Hogeschool InHolland, HAS Hogeschool en DRIFT/Erasmus universiteit;
Proeftuinen: in uitvoering of in ontwikkeling door samenwerkende ondernemers uit de landbouw- en voedselketen.

Voor dit geheel is nu een Programmaraad in werking en is de Stichting Zuid-Hollandse Voedselfamilies opgericht..

Wat hebben we gedaan om dit doel te bereiken?

In 2017 hebben zes Voedselfamiliebijeenkomsten plaatsgevonden om te komen tot een Open Netwerk Voedsel Innovatie Zuid-Hollandse Voedselfamilies.

Figuur: Werkwijze Open Netwerk Voedsel Innovatie

Het Voedselvernieuwersfeest op 11 mei was de belangrijkste bijeenkomst. Dit Voedselvernieuwersfeest is de start geweest van vele initiatieven om te komen tot proeftuinen en tot Proeftuinaanvragen voor POP3-subsidie.
Daarbij heeft het Kennisteam zich ook gepresenteerd. Het Kennisteam ondersteunt de proeftuinen en potentiële ideeën met onderzoek en menskracht. Hiermee is in 2017 gestart. Op 12 oktober 2017 was de eerste Ambitiedag 'Samen kennis delen' . In verschillende proeftuinsessies en gesprekken werden de eerste ideeën en mogelijke oplossingsrichtingen gedeeld. Door samenwerking kunnen innovatieve oplossingen worden gecreëerd voor het realiseren van een duurzame landbouw- en voedselketen.

Verder is een subsidie quotStimulering maatschappelijke initiatieven duurzame landbouwquot voorbereid en vastgesteld bij de Begroting 2018. En ook is in 2017 gestart met de ondersteuning en samenwerking met het Programma Jong Leren eten. Om deze samenwerking verder te continueren is besloten bij de Begroting 2018 daarvoor een begrotingssubsidie van € 300.000 beschikbaar te stellen voor de jaren 2018-2020 op basis van het gezamenlijke Werkplan 2018-2020.

Realisatie lasten & baten

Lasten

58 %

Baten

38 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

35 %

Onttrekkingen

10 %

1.5 Duurzame landbouw
Wat hebben we ervoor gedaan?
Voortgang
Trend
Nummer
Omschrijving
Nulmeting
Streefwaarde 2017
Meetwaarde 2017
1.5.a
Barometer Duurzame landbouw (in ontwikkeling)
In 2017 is voor het eerst de effectindicator de Barometer duurzame landbouw ontwikkeld en door PS bij de Voorjaarsnota vastgesteld. De resultaten op de afzonderlijke thema’s reflecteren de duurzaamheidsprestaties van de Zuid-Hollandse agrarische bedrijven in de grondgebonden landbouw. Deze prestaties komen tot stand op basis van ondernemerskeuzes, wet- en regelgeving en algemeen landbouwbeleid van de overheid. De Barometer duurzame landbouw toont de duurzaamheidsprestaties in het jaar 2015 (vlakken) ten opzichte van de referentie (de dikgedrukte lijn). De referentie wordt gevormd door het meerjaarsgemiddelde van de periode 2010-2015. Deze effectindicator is afzonderlijk uitgewerkt voor de melkrundveehouderij en de akkerbouw. Dit zijn in Zuid-Holland de belangrijkste sectoren binnen de grondgebonden landbouw. De Barometer omvat een groot aantal people-, planet- en profit-thema’s (8 voor de akkerbouw en 10 voor de melkrundveehouderij).
Akkerbouw
Melkrundveehouderij
Legenda:
Dikke lijn:         Meerjaarsgemiddelde; 2015=100
Groen:             Betere prestatie dan meerjaarsgemiddelde
Rood:              Mindere prestatie dan meerjaarsgemiddelde
Blauw:              Prestatie rondom meerjaarsgemiddelde

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	12.274	-5.550	6.725	3.934	2.791	58
Toelichting
Baten	4.315	-2.577	1.738	660	1.078	38
Toelichting
Subtotaal baten en lasten	7.959	-2.972	4.987	3.274	1.713
Toevoeging aan reserves	0	526	526	183	343	35
Toelichting
Onttrekking aan reserves	4.364	-2.025	2.339	239	2.101	10
Toelichting
Subtotaal baten en lasten	-4.364	2.551	-1.813	-55	-1.758
Resultaat	3.595	-421	3.174	3.219	-45
Toelichting

Voor informatie over het doel van een reserve en een nadere toelichting zie Programmareserve 1

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Lasten
€ 2,5 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Voor de taak 'Opstart programma gericht op kennis, ontwikkeling en innovatieve landbouw' 'wordt voor € 2,5 mln lagere lasten gerealiseerd. Daarvan heeft € 0,6 mln betrekking op lagere subsidieverstrekkingen in het kader van nota Ruimte gelden uit het ILG-tijdperk en € 0,7 mln betreft vrijvallende subsidies of verlenging van looptijden. Daarnaast is er een onderschrijding van € 0,6 mln die wordt veroorzaakt door lagere subsidieverstrekking in het kader van Leader+. Tenslotte is er een onderschrijding op de sanering glastuinbouw als gevolg van een looptijdwijziging van de subsidie.
€ 0,4 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning . Er zijn minder subsidies verstrekt in het kader van agrarische structuurversterking waardoor de lasten € 0,4 mln lager zijn.
€ 0,1 (n)	Deze afwijking betreft een bijstelling van budget. Apparaatslasten; zie paragraaf Bedrijfsvoering.

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Baten
€ 0,8 (n)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning . De lagere baat voor de taken duurzame innovatie, kennisontwikkeling en ondersteuning van projecten is direct gekoppeld aan de lagere EU-bijdrage van € 0,2 mln voor POP3. Daarnaast is er voor € 0,6 mln geen baat (EU-bijdrage) gerealiseerd voor Leader+ omdat er geen kosten zijn gemaakt.
€ 0,3 (n)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning . Er zijn minder baten nodig bij de taak participeren in innoverende samenwerkingsverbanden omdat de betreffende POP3 maatregelen een lager uitputting hebben waardoor ook de EU-bijdrage lager is.

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Toevoeging aan reserve
€ 0,3 (v)	Vanwege € 0,3 mln hogere uitvoeringskosten voor de POP3 wordt € 0,3 mln minder toegevoegd aan de reserve Groene Ambities.

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Onttrekking aan reserve
€ 1,2 (n)	Als gevolg van € 0,5 mln minder subsidieverstrekkingen in het kader van nota Ruimte gelden uit het ILG-tijdperk en € 0,7 mln vrijvallende subsidies / verlenging van looptijden wordt € 1,2 mln minder bijdrage uit de reserve Decentralisatieakkoord natuur onttrokken.
€ 0,1 (v)	Diverse deelproducten en deelprojecten worden (mede) gedekt uit bijdragen uit reserves. Per saldo is er sprake van een overschrijding op deze deelproducten en deelprojecten waardoor voor € 0,2 mln meer uit de reserve Groene ambities wordt onttrokken en bij de reserve Sanering glastuinbouw voor € 0,1 mln minder aan de reserve wordt onttrokken.
€ 0,7 (n)	Als gevolg van een looptijdwijziging van een subsidie is de benodigde bijdrage uit de subsidie Glassanering niet nodig.
€ 0,4 (n)	Als gevolg van lagere uitgaven voor het faciliteren van aanvragen kavelruil van € 0,4 mln is de bijdrage uit de reserve Groene ambities € 0,4 mln lager.

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Groene ambities	0	526	526	183	343
Totaal toevoeging aan reserve		0	526	526	183	343
PR 1	Groene ambities	3.488	-2.025	1.463	1.266	197
PR 1	Sanering glastuinbouw	67	0	67	-632	698
PR 1	Decentralisatieakkoord natuur	810	0	810	-396	1.206
Totaal onttrekking aan reserve		4.364	-2.025	2.339	239	2.101
Saldo reserves		-4.364	2.551	-1.813	-55	-1.758

Taken binnen doel

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.6 Een gezond(er) en veilig(er) leefmilieu

Wat hebben we bereikt?

Het milieubeleid richt zich op een gezonde en veilige leefomgeving. Dat betekent dat de provincie wil bereiken dat mensen minder blootgesteld worden aan:

Verontreinigde lucht
Te hoge geluidbelasting
Risico’s vanwege risicovolle activiteiten of transport van gevaarlijke stoffen

Binnen dit doel wordt, als onderdeel van de extra investeringen in een slimmer, schoner en sterker Zuid-Holland, gewerkt aan:

Impuls 12: E xtra impuls om Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving versneld te versterken

De provincie werkt, samen met andere overheden, aan een gezond(er) en veilig(er) leefmilieu door het verbeteren van de luchtkwaliteit, het verminderen van geluidsbelasting, het beperken van risico’s vanwege risicovolle activiteiten of transport van gevaarlijke stoffen en de uitvoering van vergunningverlening, toezicht en handhaving bij risicovolle en complexe bedrijven. Door zorg te dragen voor actuele vergunningen, een hoge toezichtsdichtheid en consequent handhavend optreden door de omgevingsdiensten, worden hinder, emissies en risico’s beperkt, doordat bedrijven voldoen aan actuele wet- en regelgeving.

De 8e Voortgangsrapportage Luchtkwaliteit geeft de stand van zaken over de ontwikkeling van de luchtkwaliteit en de maatregelen die de provincie neemt ter verbetering van de luchtkwaliteit. De luchtkwaliteit in Zuid-Holland verbetert gestaag. Volgens de landelijke monitoring voldoet fijnstof al een aantal jaren aan de wettelijke grenswaarde. Voor stikstofdioxide is het doel in 2016 bereikt, op enkele knelpunten in Den Haag en Rotterdam na. De rapportage geeft een overzicht van alle maatregelen die de provincie neemt ter verbetering van de luchtkwaliteit, samen met externe partijen. Tevens wordt in deze rapportage inzicht gegeven in de verhouding van de wettelijke normen versus de WHO-advieswaarden.

Vanaf 1 juli 2017 worden, conform landelijke afspraken, de taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving bij risicovolle industriële bedrijven (BRZO-inrichtingen) en de grotere chemiebedrijven (RIE4- inrichtingen) door de DCMR uitgevoerd als de BRZO-omgevingsdienst van Zuid-Holland.

Investeringsimpuls
Binnen dit doel wordt, als onderdeel van de extra investeringen in een slimmer, schoner en sterker Zuid-Holland, gewerkt aan de extra impuls om Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving versneld te versterken (investering nummer 12). Via deze impuls wordt actief bevorderd dat de uitvoering van de provinciale VTH taken niet alleen verbetert door maatregelen die vallen binnen de bevoegdheden van de provincie, maar ook waar deze betrekking hebben op het stelsel of op de inhoud van wetten en Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB’s). Verantwoordelijken in de keten worden daarvoor actief benaderd. Eind 2017 is een voortgangsrapportage aangeboden aan Provinciale Staten.
Voor deze impuls is in 2017 circa € 225.000 besteed aan personele capaciteit (dit is 22,5%). Deze hoge inzet komt door het arbeidsintensieve traject met nauwe betrokkenheid van de omgevingsdiensten en de nadruk op “leren door doen”. De impuls is gericht op het versterken van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH). Dit betekent dat VTH taken, zowel bij de omgevingsdiensten die deze werkzaamheden voor de provincie uitvoeren als bij de provincie zelf, worden versterkt. Veel van de werkzaamheden worden met eigen mensen, interne inhuur en externe inhuur gedaan met het oog op behoud van kennis en een duurzame versterking van deze taken.

In 2017 is instemming van het ministerie verkregen op een pilot met het koepelconcept voor Maasvlakte 2. De aanpak van deze pilot is inmiddels uitgewerkt en wordt met bestuurlijke instemming nu – in samenspel - uitgewerkt door Havenbedrijf, gemeente Rotterdam en provincie.

Wat hebben we gedaan om dit doel te bereiken?

Als bovenlokale en (boven)regionale gebiedsautoriteit heeft de provincie in samenwerking met andere overheden en maatschappelijke partners gewerkt aan het verbeteren van de luchtkwaliteit. Enkele voorbeelden:

Binnen het project Alblasserdam is samen met de gemeente, Omgevingsdiensten en bestuurders gezocht naar geschikte maatregelen die de luchtkwaliteit verbeteren en die ook voldoende draagvlak hebben. Van deze maatregelen is een plan gemaakt dat nu wordt uitgevoerd.
Binnen het project Citizen science wordt geprobeerd om burgers in staat te stellen met eenvoudige meetsensoren de luchtkwaliteit in hun woonomgeving te meten. Er is veel belangstelling onder de burgers om aan dit project deel te nemen. Zo meten enkele inwoners van Rotterdam op dit moment de luchtkwaliteit.
De provincie heeft samen met gemeenten een bijeenkomst over houtstook en de gevolgen voor luchtkwaliteit georganiseerd. Houtstook vormt een flinke lokale bron voor luchtkwaliteitsproblemen. Samen met gemeenten zijn probleem en mogelijke oplossingen verkend.
Er zijn pilots uitgevoerd met elektrische bussen.
Binnen het Europese project CLINSH (CLean INland SHipping) is aan 25 schepen een contract gegund. Op deze schepen wordt meetapparatuur geïnstalleerd om realtime de emissies te monitoren. Op een deel van de schepen worden emissiereducerende technieken toegepast.

In 2017 zijn de uitgangspunten voor het Actieplan Geluid 2018-2023 opgesteld. Het gaat om:

Het handhaven van een lage plandrempel; daarmee komen ook knelpunten met een lagere geluidbelasting en met veel omwonenden in aanmerking voor het Actieplan Geluid;
Alleen stil asfalt leggen bij versleten bestaand asfalt; dat betekent het beschikbare geld zo kostenefficiënt mogelijk inzetten;
Het prioriteren van nog niet uitgevoerde maatregelen uit het vorige Actieplan Geluid;
Het rekening houden met ervaren geluidhinder en eerdere geluidklachten.

Voor SWUNG2 (geluidwetgeving onder de Omgevingswet) is een geluidregister opgesteld met alle relevante aspecten van provinciale wegen. Voor een aantal geluidknelpunten zijn afspraken gemaakt over oplossingen (zoals een geluidsscherm langs de N209 en attenderingsmaatregelen langs de N210).

In 2017 is een tussenevaluatie van het lopende uitvoeringsprogramma Externe Veiligheid uitgevoerd. Deze tussenevaluatie is begin 2018 opgeleverd.

In 2017 is de nota Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) 2018-2021 vastgesteld. Deze nota bevat de provinciale visie, koers en sturing en de daarbij behorende uitvoeringskaders inzake vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) voor de komende vier jaar. De nota VTH 2018 – 2021 is aangepast aan de vereisten van nieuwe wet- en regelgeving, inzichten uit recente onderzoeksrapporten en de uitvoeringspraktijk. Voorafgaand aan de actualisatie van de Nota VTH heeft een evaluatie plaatsgevonden van de Nota VTH 2014-2017.

Een specifiek onderdeel binnen het programma Impuls VTH is de digitalisering van vergunningen, Vergunningverlening 2.0 (VV2.0). Dit project is door DCMR Milieudienst Rijnmond geïnitieerd. De ambitie is om te komen tot dynamische (altijd actuele) digitale omgevingsvergunningen. In samenwerking met het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat, het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) en DCMR Milieudienst Rijnmond worden op dit moment een aantal pilots rondom dit thema uitgewerkt. De eerste pilot, ‘Regelbeheer met betrekking tot de Altijd Actuele Digitale Vergunning’, is in de zomer van 2017 gestart.
In de ontwikkeltrajecten Impuls VTH en (structurele) doorontwikkeling vergunningverlening wordt invulling gegeven aan motie 722 “kwaliteitsimpuls vergunningenquot.

Binnen de Leerkring Omgevingsvergunning nieuwe stijl zijn de randvoorwaarden besproken die nodig zijn om de 8-wekentermijn voor de vergunningverlening te halen. De consequenties van de Omgevingswet voor het externe veiligheidsbeleid, het milieu-effectrapportage (MER)- instrumentarium, de samenwerking met de Wet verontreiniging oppervlaktewater (WVO)-vergunningverlening zijn behandeld en is een eerste verkenning besproken naar de positie van de Omgevingsdiensten in het nieuwe stelsel.
Daarnaast is in 2017 een start gemaakt met de Leerkring die de veranderingen bespreekt voor Toezicht en Handhaving onder de Omgevingswet.

Realisatie lasten & baten

Lasten

89 %

Baten

90 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

100 %

Onttrekkingen

62 %

Nummer	Omschrijving	Nulmeting	Streefwaarde 2017	Meetwaarde 2017
1.6.a	Aantal blootgestelden aan risicovolle activiteiten	653.000	lt=nulmeting	579.335
1.6.a	Aantal blootgestelden aan risicovolle activiteiten	653.000	lt=nulmeting	579.335
1.6.b	Aantal blootgestelden aan risicovolle activiteiten dat is verantwoord (als percentage van het totaal aantal blootgestelden)	27%	61%	78%
1.6.b		27%	61%	78%
1.6.c	Aantal blootgestelden boven de grenswaarde stikstofdioxide (NO2)	81.000	0	890
1.6.c		81.000	0	890
1.6.d	Aantal geluidgehinderden langs de provinciale wegen boven de 55 dB	9.800	-15% (8300)	7.873
1.6.d		9.800	-15% (8300)	7.873

1.6.a: Het totaal aantal blootgestelden is vergeleken met 2016 (587.000) vrijwel gelijk gebleven. De doelstelling was om het aantal blootgestelden aan risicovolle activiteiten niet te laten toenemen boven de nulmeting, dit is behaald.

1.6.b: quotVerantwoorde blootstellingquot slaat op het verantwoordingsproces dat in geval van externe veiligheidsrisico's in een gebied doorlopen moet worden bij het opstellen en vaststellen van functies in bestemmingsplannen. Als dit proces doorlopen is, worden personen die gebruik maken van de betreffende functies als quotverantwoorde blootgesteldquot benoemd. Het percentage verantwoord blootgestelden aan risicovolle activiteiten is ruim boven de doelstelling voor 2017.

1.6.c: De gegevens zijn gebaseerd op 2016, de gegevens 2017 zijn pas eind 2018 bekend. In 2016 is in Zuid-Holland het aantal blootgestelden aan stikstofdioxide boven de wettelijke grenswaarden verder gedaald tot 890 blootgestelden. In het begin van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) in 2009 was dit aantal nog 81.000. Het streven is nul blootgestelden. Het doel voor deze indicator wordt benaderd, maar is nog net niet bereikt. Deze indicator laat zien dat de luchtkwaliteit verbetert. Er is nog een klein aantal binnenstedelijke wegen met hardnekkige knelpunten.

1.6.d: Elke 5 jaar wordt het aantal geluidgehinderden berekend. In 2017 is een nieuwe Europese geluidbelastingkaart gemaakt, op basis waarvan nieuwe cijfers beschikbaar zijn gekomen. De doelstelling is behaald, er is sprake van een afname van ruim 19%.

1.6 Een gezond(er) en veilig(er) leefmilieu
Verbonden partijen
De vijf omgevingsdiensten in Zuid-Holland (DCMR Milieudienst Rijnmond , Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid , Omgevingsdienst West-Holland , Omgevingsdienst Midden-Holland en Omgevingsdienst Haaglanden ) hebben in 2017 namens GS het beleid op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving uitgevoerd binnen de wettelijke kaders en de kaders die de provincie opstelt. Zie ook taak 1.6.5 Opdrachtverlening voor toepassen Nota Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving.

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	59.539	-1.036	58.503	52.089	6.414	89
Toelichting
Baten	10.170	-5.468	4.702	4.218	483	90
Toelichting
Subtotaal baten en lasten	49.369	4.433	53.802	47.871	5.930
Toevoeging aan reserves	0	10.964	10.964	10.964	0	100
Toelichting
Onttrekking aan reserves	5.612	6.489	12.101	7.500	4.601	62
Toelichting
Subtotaal baten en lasten	-5.612	4.475	-1.137	3.464	-4.601
Resultaat	43.756	8.908	52.664	51.335	1.329
Toelichting

Voor informatie over het doel van een reserve en een nadere toelichting zie Programmareserve 1

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Lasten
€ 3,4 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van de planning. De provincie voert voor de Impuls omgevingsveiligheid (IOV) een secretariaatsrol uit. Vertraging in de vernieuwing van de gemeenschappelijke inspectieruimte veroorzaakt een afwijking van € 2,5 mln. Deze besteding hiervan vindt plaats in 2018. Daarnaast kunnen door de vertraging van de invoering van de omgevingswet bepaalde activiteiten nog niet worden uitgevoerd (€ 0,5 mln.). Tevens sluist de provincie IOV middelen door naar decentrale overheden. De achterblijvende besteding van decentrale overheden veroorzaakt een afwijking van € 0,4 mln.
€ 2,0 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. NSL Luchtkwaliteit. De opgelopen vertraging van het project quotCoolport Westlandquot leidt tot afwijking van € 0,9 mln. Voor de subsidieregeling NSL is door de partners bijna het volledig verleende subsidiebedrag luchtkwaliteit NSL van € 134 mln uitgegeven. Door de subsidieafrekeningen ontvangt de provincie € 0,6 mln meer dan begroot. Tot slot is het gesprek met ministerie van I&W over de invulling van het Nationaal Actieplan Lucht later opgestart, wat heeft geresulteerd in een lagere inzet van middelen (€ 0,5 mln) in 2017.
€ 0,5 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van planning. Voor beleidsondersteuning Natuur & Milieu starten de activiteiten pas in 2018,omdat de betrokken maatschappelijke partijen pas in het najaar offertes hebben ingediend (€ 0,2 mln). Bij het project CLINSH is er vertraging ontstaan bij de aanbesteding van een tender waardoor uitgaven in 2018 zullen plaatsvinden in plaats van 2017 (€ 0,2 mln). De kosten met betrekking tot de risicokaart zijn lager uitgevallen (€ 0,1 mln).
€ 0,5 (v)	Deze afwijking betreft een bijstelling van budget VTH: Het effectueren van opgelegde dwangsommen leidt tot een voordelig resultaat ten opzichte van de begroting (€ 0,2 mln). Daarnaast vallen de gezamenlijke lasten voor de omgevingsdiensten lager uit (€ 0,3 mln).

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Baten
€ 0,7 (n)	Deze afwijking betreft een bijstelling van budget. Het aantal (bouw)aanvragen WABO-Briks is ondanks de aantrekkende economie achtergebleven bij de verwachting, waardoor de baten lager uitvallen ten opzichte van de geraamde WABO-Briks inkomsten.
€ 0,1 (n)	Deze afwijking betreft een bijstelling van budget. Voor de subsidieregeling NSL is door de partners bijna het volledig verleende subsidiebedrag luchtkwaliteit NSL van € 134 mln uitgegeven. Door deze subsidieafrekeningen ontvangt de provincie € 0,1 mln meer dan begroot.
€ 0,3 (v)	Dit betreft de som van een aantal kleine posten, waaronder detacheringsopbrengsten en de afrekening van de subsidie Bodemsanering bedrijfsterreinen (BSB).

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Toevoeging aan reserve
	Er hebben zich geen afwijkingen voorgedaan.

Financiële afwijking	Toelichting / onderbouwing op afwijking
Onttrekking aan reserve
€ 3,4 (n)	Betreft afwijking reserve Impuls Omgevingsveiligeheid. Zie toelichting bij afwijking lasten.
€ 1,2 (n)	Betreft afwijking reserve NSL Luchtkwaliteit. Zie toelichting bij afwijking lasten, echter betreft dit de afwijking op het deel van de reserve.

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Milieuaspecten omgevingbeleid	0	1.000	1.000	1.000	0
PR 1	Omgevingsveiligheid	0	9.964	9.964	9.964	0
Totaal toevoeging aan reserve		0	10.964	10.964	10.964	0
PR 1	Luchtkwaliteit (NSL)	2.363	-825	1.538	264	1.274
PR 1	Milieuaspecten omgevingbeleid	470	150	620	664	-44
PR 1	Omgevingsveiligheid	2.780	7.164	9.944	6.573	3.371
Totaal onttrekking aan reserve		5.612	6.489	12.101	7.500	4.601
Saldo reserves		-5.612	4.475	-1.137	3.464	-4.601

Taken binnen doel

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.1 Duurzaam beschermd tegen overstromingen en wateroverlast

1.1.1 Realiseren waterveiligheid en voorkomen wateroverlast

Toelichting op taak

Voor deze taak heeft de provincie een aantal taken die voortvloeien uit de wet of Europese Richtlijnen: toetsen dijkversterkingsplannen, kaderstelling regionaal watersysteem, kaderstelling regionale keringen en het actualiseren van de overstromingsrisicokaarten.

Realisatie lasten & baten

Lasten

83 %

Baten

81 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

0 %

Onttrekkingen

79 %

Prestatie-indicatoren (= output- en procesindicatoren)

Nummer	Omschrijving	Nulmeting	Streef- waarde 2017	Meetwaarde 2017
1.1.1.1	Aantal kilometer genormeerde regionale keringen per jaar	2.065	50	0
1.1.1.1	Aantal kilometer genormeerde regionale keringen per jaar	2.065	50	0
1.1.1.2	Aantal getoetste dijkversterkingsplannen primaire keringen per jaar	3	2	1
1.1.1.2		3	2	1

Verantwoording prestatie-indicator(en)

1.1.1.1: In 2017 heeft de provincie onderzoek gedaan naar regionale keringen die genormeerd moeten worden. Hieruit is gebleken dat 84 kilometer regionale keringen genormeerd moeten worden. GS heeft op 21 november 2017 hiervoor het ontwerpbesluit genomen en ter inzage gelegd. Het uiteindelijke besluit door PS is op 28 maart 2018 genomen.

1.1.1.2: De dijkversterkingsplannen worden door de waterschappen vastgesteld en ter goedkeuring aan de provincie aangeboden. Het aantal plannen genoemd als indicator is een indicatief aantal. Dit kan per jaar verschillen. In 2017 is door de waterschappen één plan aangeboden. Dit plan is door de provincie getoetst en goedgekeurd.

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	3.363	-568	2.795	2.316	479	83
Baten	492	110	602	489	113	81
Subtotaal baten en lasten	2.870	-678	2.193	1.827	366
Toevoeging aan reserves	0	0	0	0	0
Onttrekking aan reserves	450	-71	379	298	82	79
Subtotaal baten en lasten	-450	71	-379	-298	-82
Resultaat	2.420	-608	1.813.236	1.529.100	284.136

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Groene ambities	150	-150	0	0	0
PR 3	Res Project duurz ontw. Zuidplaspold	0	2	2	53	-51
PR 1	Programmamanagement Kustontwikkeling	100	78	178	167	11
PR 1	Zandmotor	200	0	200	78	122
Totaal onttrekking aan reserve		450	-71	379	298	82
Saldo reserves		-450	71	-379	-298	-82

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.1 Duurzaam beschermd tegen overstromingen en wateroverlast

1.1.2 Stimuleren van klimaatadaptatie

Toelichting op taak

Onder de noemer “Adaptieve Delta” is sinds voorjaar 2017 een concernopgave gestart waarmee invulling wordt gegeven aan de ambitie voor een meer klimaatbestendige inrichting van het stedelijk en landelijk gebied. Het budget van deze taak is vanwege de geringe financiële omvang opgenomen onder taak 1.1.1.

Realisatie lasten & baten

Lasten

0 %

Baten

0 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

0 %

Onttrekkingen

0 %

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	0	0	0	0	0
Baten	0	0	0	0	0
Subtotaal baten en lasten	0	0	0	0	0
Toevoeging aan reserves	0	0	0	0	0
Onttrekking aan reserves	0	0	0	0	0
Subtotaal baten en lasten	0	0	0	0	0
Resultaat	0	0	0	0	0

Overzicht reserves

Voor deze taak zijn er geen reserves.

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.1 Duurzaam beschermd tegen overstromingen en wateroverlast

1.1.3 Bevorderen van een waterrobuuste ruimtelijke inrichting

Toelichting op taak

In het kader van de concernopgave Adaptieve Delta (zie taak 1.1.2) wordt ook uitvoering gegeven aan de 7 afgesproken ambities van het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie. In dit nieuwe onderdeel van het Deltaprogramma hebben Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen afgesproken welke processtappen vóór 2020 zullen worden doorlopen. De eerste twee stappen betreffen het uitvoeren van stresstesten en het voeren van een risicodialoog om kwetsbaarheden en knelpunten, met name rond wateroverlast en hittestress, in beeld te krijgen. Het budget van deze taak is vanwege de geringe financiële omvang opgenomen onder taak 1.1.1.

Realisatie lasten & baten

Lasten

0 %

Baten

0 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

0 %

Onttrekkingen

0 %

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	0	0	0	0	0
Baten	0	0	0	0	0
Subtotaal baten en lasten	0	0	0	0	0
Toevoeging aan reserves	0	0	0	0	0
Onttrekking aan reserves	0	0	0	0	0
Subtotaal baten en lasten	0	0	0	0	0
Resultaat	0	0	0	0	0

Overzicht reserves

Voor deze taak zijn er geen reserves.

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.2 Goede kwaliteit en kwantiteit grond. en oppervlaktewater

1.2.1 Bijdragen aan bereiken evenwicht tussen beschikbaarheid en vraag zoetwater en uitvoeren voorkeursstrategieën uit het Deltaprogramma

Toelichting op taak

Voor de uitvoering van de voorkeursstrategieën van het Deltaprogramma werkt de provincie samen met de betrokken partijen in de verschillende stuurgroepen: Zuidwestelijke Delta, Rijnmond-Drechtsteden en zoetwaterregio West Nederland.

Realisatie lasten & baten

Lasten

60 %

Baten

0 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

0 %

Onttrekkingen

0 %

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	720	-230	490	295	195	60
Baten	0	0	0	0	0
Subtotaal baten en lasten	720	-230	490	295	195
Toevoeging aan reserves	0	0	0	0	0
Onttrekking aan reserves	0	0	0	0	0
Subtotaal baten en lasten	0	0	0	0	0
Resultaat	720	-230	490.000	294.785	195.215

Overzicht reserves

Voor deze taak zijn er geen reserves.

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.2 Goede kwaliteit en kwantiteit grond. en oppervlaktewater

1.2.2 Beschermen van drinkwaterbronnen

Toelichting op taak

De provincie is verantwoordelijk voor het op lange termijn kunnen garanderen van een goede kwaliteit en kwantiteit van het grondwater ten behoeve van de drinkwatervoorziening. Aanvullend op de in de Provinciale Milieu Verordening vastgelegde gebieden, wijst de provincie daartoe gebieden aan als algemene strategische op de uitvoering van de benodigde maatregelen zoet grondwatervoorraad. Verder werkt de provincie samen met belanghebbende partijen in de gebieden rondom drinkwaterwinningen om deze te beschermen en onze voorraad schoon drinkwater zorgvuldig te beheren. In het stroomgebiedbeheerplan 2010-2015 (SGBP1) zijn hiervoor gebiedsdossiers drinkwaterbescherming opgesteld. In het SGBP2 (2016-2021) zal de provincie regie voeren. Het budget van deze taak is vanwege de financieel geringe omvang opgenomen onder taak 1.2.1. De kosten waren
€ 0,03 mln.

Realisatie lasten & baten

Lasten

0 %

Baten

0 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

0 %

Onttrekkingen

0 %

Prestatieindicatoren
1.2.2 Beschermen van drinkwaterbronnen
Prestatie-indicatoren (= output- en procesindicatoren)
Voortgang
Trend
Nummer
Omschrijving
Nulmeting
Streef- waarde 2017
Meetwaarde 2017
1.2.2.1
Aantal afgeronde onderzoeksmaatregelen in drinkwaterwinningsgebieden (zoals vastgelegd in het SGPB voor 2016-2021)
0
4
4
Verantwoording prestatie-indicator(en)
Als KRW-maatregel is opgenomen dat er per drinkwaterbedrijf het gebiedsgesprek wordt gevoerd. In 2017 zijn 4 gesprekken gevoerd.

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	0	0	0	0	0
Baten	0	0	0	0	0
Subtotaal baten en lasten	0	0	0	0	0
Toevoeging aan reserves	0	0	0	0	0
Onttrekking aan reserves	0	0	0	0	0
Subtotaal baten en lasten	0	0	0	0	0
Resultaat	0	0	0	0	0

Overzicht reserves

Voor deze taak zijn er geen reserves.

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.2 Goede kwaliteit en kwantiteit grond. en oppervlaktewater

1.2.3 Kaderstelling, uitvoering en monitoring KRW.grondwater. en oppervlaktewaterlichamen

Toelichting op taak

De provincie is verantwoordelijk voor het bereiken van een goede toestand in de grondwaterlichamen. Hiervoor worden vooral grondwaterverontreinigingen met een verspreidingsrisico gesaneerd. In taak 3.7.1 wordt de voortgang op deze taak verwoord.

Realisatie lasten & baten

Lasten

123 %

Baten

133 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

100 %

Onttrekkingen

0 %

Prestatie-indicatoren (= output- en procesindicatoren)

Voortgang		Trend		Nummer	Omschrijving	Nulmeting	Streef- waarde 2017	Meetwaarde 2017
				1.2.3.1	Aantal provinciale Europese Kaderrichtlijn Watermaatregelen dat per 31-12 is afgerond (zoals vastgelegd in het SGBP voor 2016-2021)	0	100	60
				1.2.3.1		0	100	60

Verantwoording prestatie-indicator(en)

Deze streefwaarde is niet gehaald. De voor 2017 opgenomen streefwaarde is niet correct gebleken.
De maatregelen die hier bedoeld worden betreffen saneringslocaties met spoed i.v.m. verspreidingsrisico. Dit bleken 52 locaties (lees maatregelen) te zijn en niet de 100 waarvan bij de streefwaarde was uitgegaan. In taak 3.7.1 wordt het percentage van uitgevoerde maatregelen verder toegelicht.

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	7.291	-4.087	3.204	3.953	-749	123
Baten	6.421	-4.546	1.875	2.499	-624	133
Subtotaal baten en lasten	870	459	1.329	1.454	-125
Toevoeging aan reserves	0	410	410	410	0	100
Onttrekking aan reserves	0	0	0	-12	12
Subtotaal baten en lasten	0	410	410	422	-12
Resultaat	870	869	1.738.826	1.875.356	-136.530

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Groene ambities	410	410	0	410
PR 1	Reserve UPG 40 Hoofdlijnenakkoord	0	0	410	-410
Totaal toevoeging aan reserve		410	410	410	0
PR 1	Decentralisatieakkoord natuur	0	0	-12	12
Totaal onttrekking aan reserve		0	0	-12	12
Saldo reserves		410	410	422	-12

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.2 Goede kwaliteit en kwantiteit grond. en oppervlaktewater

1.2.4 Beleidsvorming en gebiedsafspraken maken over veenbodemdaling

Toelichting op taak

Onder het programma Klimaatadpatieve Delta worden veel activiteiten uitgevoerd die zullen bijdragen aan de beleidsvorming. Het budget van deze taak is vanwege de financiële geringe omvang opgenomen onder taak 1.2.3.

Realisatie lasten & baten

Lasten

0 %

Baten

0 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

0 %

Onttrekkingen

0 %

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	0	0	0	0	0
Baten	0	0	0	0	0
Subtotaal baten en lasten	0	0	0	0	0
Toevoeging aan reserves	0	0	0	0	0
Onttrekking aan reserves	0	0	0	0	0
Subtotaal baten en lasten	0	0	0	0	0
Resultaat	0	0	0	0	0

Overzicht reserves

Voor deze taak zijn er geen reserves.

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.3 Recreatie en groenbeleving

1.3.5 Realisatie en ontwikkeling recreatievoorzieningen

Toelichting op taak

De realisatie en de ontwikkeling van nieuwe groenprojecten verloopt sinds 2016 via de landschapstafels. Een landschapstafel is een netwerk van regionale gebiedspartijen, dat samenwerkt op basis van een gebiedsprogramma. De provincie maakt onderdeel uit van dit netwerk. De provincie levert een bijdrage in de vorm van geld, kennis, ideeën en menskracht. Met de gebiedsprogramma’s realiseren de partijen de provinciale doelen.

De programma's en projecten die vóór 2016 zijn gestart lopen overigens buiten de landschapstafels om. Dit betreft met name de realisatie van recreatiegebieden 'Recreatie om de Stad' (RodS). De realisatie van de meeste RodS-gebieden wordt uitgevoerd door externe gebiedspartijen, met uitzondering van Balij-Bieslandse Bos en Bentwoud, die door de provincie zelf worden uitgevoerd.

Naast de aanleg en ontwikkeling van groengebieden, realiseert de provincie recreatieve routenetwerken voor wandelen, fietsen en varen, stad-landverbindingen voor fietsers en toeristische overstappunten. Ook het oplossen van knelpunten in bestaande recreatieve routenetwerken voor wandelen, fietsen en varen valt hieronder. Aanvullend is in 2017 een start gemaakt met het in beeld brengen van de ruiterpaden in Zuid-Holland. Voor het versterken van het netwerk van ruiterpadenstructuur, wordt in 2018 een ruiterpadenplan opgesteld.

Realisatie lasten & baten

Lasten

103 %

Baten

454 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

111 %

Onttrekkingen

91 %

Prestatie-indicatoren (= output- en procesindicatoren)

Nummer	Omschrijving	Nulmeting	Streef- waarde 2017	Meetwaarde 2017
1.3.5.1	Omvang van de provinciale subsidie aan landschapstafels voor projecten in voorbereiding (uitgedrukt in mln euro’s en op basis van begrote projectkosten)	N.v.t.	15	12
1.3.5.1		N.v.t.	15	12
1.3.5.2	Omvang van de provinciale subsidie aan landschapstafels voor projecten in uitvoering (uitgedrukt in mln euro’s en op basis van begrote projectkosten)	N.v.t.	5	12
1.3.5.2		N.v.t.	5	12
1.3.5.3	Omvang van de provinciale subsidie aan landschapstafels voor projecten die zijn afgerond (uitgedrukt in mln euro’s en op basis van begrote projectkosten)	N.v.t.	0	2
1.3.5.3		N.v.t.	0	2
1.3.5.4	Het aandeel (in %) dat de landschapstafels in het afgelopen kalenderjaar hebben besteed aan het provinciale doel recreatie	N.v.t.	70	63
1.3.5.4		N.v.t.	70	63
1.3.5.5	Het aandeel (in %) dat de landschapstafels in het afgelopen kalenderjaar hebben besteed aan het provinciale doel biodiversiteit	N.v.t.	20	27
1.3.5.5		N.v.t.	20	27
1.3.5.6	Het aandeel (in %) dat de landschapstafels in het afgelopen kalenderjaar hebben besteed aan het provinciale doel duurzame landbouw	N.v.t.	10	10
1.3.5.6		N.v.t.	10	10
1.3.5.7	Het aantal resterende knelpunten in recreatieve routes voor varen, fietsen, wandelen die dmv een subsidie op basis van de Uitvoeringsregeling Groen worden opgelost	8 (2015)	4	5
1.3.5.7		8 (2015)	4	5
1.3.5.8	Aantal ha RodS-gebied waarvan de inrichting is afgerond en beheer geregeld. Het betreft RodS-gebieden waarvan per 2013 een realisatieopgave resteert.	1.383 (2014)	2.460	2340
1.3.5.8		1.383 (2014)	2.460	2340

Verantwoording prestatie-indicator(en)

De meetwaarde voor RodS blijft enigszins achter bij de streefwaarde, maar dit is een beperkte afwijking. De daadwerkelijk gerealiseerde ingerichte oppervlakte blijkt pas na volledige uitvoering.
Drie van de vijf resterende knelpunten in de recreatieve routenetwerken worden naar verwachting in de eerste helft van 2018 opgelost.

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	21.976	981	22.956	23.677	-720	103
Baten	800	-494	306	1.389	-1.083	454
Subtotaal baten en lasten	21.176	1.475	22.651	22.288	363
Toevoeging aan reserves	0	802	802	889	-88	111
Onttrekking aan reserves	13.151	581	13.732	12.508	1.224	91
Subtotaal baten en lasten	-13.151	221	-12.930	-11.618	-1.312
Resultaat	8.025	1.696	9.720.691	10.669.255	-948.564

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Groene ambities	0	546	546	546	0
PR 1	Vlietland	0	256	256	256	0
PR 1	Decentralisatieakkoord natuur	0	0	0	88	-88
Totaal toevoeging aan reserve		0	802	802	889	-88
PR 1	Groene ambities	9.000	728	9.728	9.137	591
PR 1	Vlietland	82	0	82	137	-55
PR 1	Decentralisatieakkoord natuur	4.069	-1.628	2.440	1.753	688
PR 1	Reserve UPG 40 Hoofdlijnenakkoord	0	681	681	681	0
PR 2	Voorm.Invest.budg.Sted.Vern.3 (ISV3)	0	800	800	800	0
Totaal onttrekking aan reserve		13.151	581	13.732	12.508	1.224
Saldo reserves		-13.151	221	-12.930	-11.618	-1.312

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.3 Recreatie en groenbeleving

1.3.6 Beheer recreatievoorzieningen

Toelichting op taak

Taak is gericht op het beheren van recreatieve routenetwerken, recreatiegebieden en de toegankelijkheid van natuurgebieden:

De provincie financiert mee in het beheer van de recreatiegebieden van de Natuur-en recreatieschappen. Voor 2017-2025 heeft de provincie met elk schap afzonderlijk een overeenkomst gesloten waarin vanaf 2022 de provincie een deel van haar middelen voor recreatiebeheer mogelijk zal gaan herbestemmen binnen dit doel.
Bij de overdracht van de provinciale recreatiegebieden (PRG's) is vaak sprake van een afkoopsom van het beheer.
Voor de recreatieve routenetwerken draagt de provincie financieel bij in het beheer voor de boerenlandpaden en de landelijke fietsroutes die in Zuid-Holland lopen.
Verder is, om de toegankelijkheid en beleefbaarheid van natuurgebieden in Zuid-Holland te vergroten, een structureel bedrag van € 0,5 mln per jaar beschikbaar gesteld voor het kosteloos en veilig toegankelijk houden van natuurgebieden in Zuid-Holland.

Voor alle overige recreatiegebieden en routenetwerken voor fietsen, varen, wandelen en paardrijden is het beheer de verantwoordelijkheid van de betreffende route-eigenaar.

Realisatie lasten & baten

Lasten

84 %

Baten

52 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

102 %

Onttrekkingen

59 %

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	6.860	3.116	9.976	8.401	1.575	84
Baten	150	133	283	146	137	52
Subtotaal baten en lasten	6.710	2.983	9.694	8.255	1.438
Toevoeging aan reserves	0	669	669	682	-13	102
Onttrekking aan reserves	0	3.152	3.152	1.859	1.293	59
Subtotaal baten en lasten	0	-2.483	-2.483	-1.177	-1.306
Resultaat	6.710	500	7.210.357	7.078.019	132.338

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Groene ambities	669	669	669	0
PR 1	Reserve Ontwikkelopgave natuur	0	0	13	-13
Totaal toevoeging aan reserve		669	669	682	-13
PR 1	Groene ambities	3.152	3.152	2.243	909
PR 1	Decentralisatieakkoord natuur	0	0	-384	384
Totaal onttrekking aan reserve		3.152	3.152	1.859	1.293
Saldo reserves		-2.483	-2.483	-1.177	-1.306

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.3 Recreatie en groenbeleving

1.3.7 Innovatie in recreatie en groenbeleving

Toelichting op taak

De innovatie in recreatie en groenbeleving is onder andere gericht op het stimuleren van burgers en bedrijven om te participeren in het groen. We werken daarbij in verschillende programma's samen met partners aan de versterking van de band van de inwoners in Zuid-Holland met het groen in de provincie.

Innovatie is ook gericht op kennisbevordering (vergaren en verspreiden) op basis van de meerjarige onderzoeksagenda Toerisme & Recreatie. Vanuit dit programma wordt onderzoek verricht naar bijvoorbeeld bezoek en waardering van natuur- en recreatiegebieden, inkomend toerisme en de naamsbekendheid van regio's (regiomerken). Aanvullend wordt vanuit de landelijke routebureaus, met financiële steun van de provincie Zuid-Holland, onderzoek gedaan naar bijvoorbeeld de economische impact van recreatief fietsen. Voor het recreatief fietsen wordt vanuit het Landelijk Fietsplatform gewerkt aan de omvorming van de bestaande landelijke routes naar zogenaamde 'icoonroutes'.

Realisatie lasten & baten

Lasten

106 %

Baten

10 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

93 %

Onttrekkingen

106 %

Prestatie-indicatoren (= output- en procesindicatoren)

Nummer	Omschrijving	Nulmeting	Streef- waarde 2017	Meetwaarde 2017
1.3.7.1	Aantal natuur- en recreatieschappen (inclusief het Koepelschap Buitenstedelijk Groen) waarvan de provincie nog deelnemer is	9 (2015)	3	0
1.3.7.1		9 (2015)	3	0
1.3.7.2	Groenservice Zuid-Holland (G.Z-H) is afgebouwd	0% (2015)		100%
1.3.7.2	Groenservice Zuid-Holland (G.Z-H) is afgebouwd	0% (2015)		100%

Verantwoording prestatie-indicator(en)

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	5.072	706	5.778	6.103	-325	106
Baten	5	0	5	0	4	10
Subtotaal baten en lasten	5.067	706	5.773	6.102	-330
Toevoeging aan reserves	0	310	310	288	22	93
Onttrekking aan reserves	801	96	897	949	-52	106
Subtotaal baten en lasten	-801	214	-587	-662	75
Resultaat	4.266	920	5.186.066	5.440.631	-254.565

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Reserve UPG 40 Hoofdlijnenakkoord	0	310	310	288	22
Totaal toevoeging aan reserve		0	310	310	288	22
PR 1	Groene ambities	401	96	497	475	21
PR OMO	Frictiekosten algemeen	400	0	400	474	-74
Totaal onttrekking aan reserve		801	96	897	949	-52
Saldo reserves		-801	214	-587	-662	75

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.4 Natuur en biodiversiteit

1.4.6 Biodiversiteit: Realisatie en ontwikkeling

Toelichting op taak

Voor het NNN zijn via aankoop, grondruil of afspraken over particulier natuurbeheer 33 hectare beschikbaar gekomen voor realisatie van de NNN-doelstellingen. Daarnaast is 469 hectare ingericht voor de realisatie van de NNN-doelstellingen. Dit is minder dan vooraf geraamd, dat wordt veroorzaakt doordat een groot inrichtingsproject (dat juridisch en financieel) al is geborgd, niet conform de planning in 2017 is opgeleverd. Daarnaast zijn ecologische verbindingen aangelegd over een lengte van 2,6 kilometer.

Realisatie lasten & baten

Lasten

61 %

Baten

75 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

99 %

Onttrekkingen

57 %

Prestatie-indicatoren (= output- en procesindicatoren)

Nummer	Omschrijving	Nulmeting	Streef- waarde 2017	Meetwaarde 2017
1.4.6.1	Jaarlijkse groei van het aantal ha grond die voor NNN beschikbaar is ten opzichte van de opgave		246 (32%)	32 (Najaarsnota 22)
1.4.6.1			246 (32%)	32 (Najaarsnota 22)
1.4.6.2	Jaarlijkse groei van het aantal ha nieuw ingericht natuurgebied ten opzichte van de opgave		687 (18%)	469
1.4.6.2			687 (18%)	469
1.4.6.3	Jaarlijkse groei van het aantal ha nieuw natuurgebied in beheer ten opzichte van de opgave	27.476 (2014)	617 (2%)	183
1.4.6.3		27.476 (2014)	617 (2%)	183
1.4.6.4	Jaarlijkse groei van het aantal kilometer nieuwe provinciale ecologische verbindingen ten opzichte van de opgave		12 (14%)	2,6 (Najaarsnota 1)
1.4.6.4			12 (14%)	2,6 (Najaarsnota 1)

Verantwoording prestatie-indicator(en)

Ten aanzien van de indicator 1.4.6.1 stond in de najaarsnota vermeld: quotDe indicator zal naar verwachting eind 2017 uitkomen op 22 ha en hiermee achterblijven op de streefwaarde. De oorzaak hiervan ligt gelegen in de complexiteit van de gebiedsprocessen waarbij afstemming met en instemming van veel partijen nodig is. Hierdoor vertraagt de verwerving en deelname aan zelfrealisatiequot. In werkelijkheid is er 33 in plaats van 22 hectare beschikbaar gekomen door een eerdere afronding van lopende projecten.

Ten aanzien van indicator 1.4.6.2 is er 469 in plaats van 687 ha ingericht. Het verschil wordt verklaard door de vertraging van de feitelijke inrichting van een groot project (Noorderdiepzone op het Eiland van Dordrecht), waarvan de inrichting juridisch en financieel al is geborgd.

Ten aanzien van indicator 1.4.6.3 geeft de meetwaarde voor 2017 een lager getal aan dan verwacht. Dit komt voort uit het feit dat de verwachte toename in areaal dat in beheer is met SNL subsidie achter is gebleven omdat, zoals bij indicator 1.4.7.1 is aangegeven er minder nieuw areaal aan natuurgebied is gerealiseerd dat voor het eerst vanuit de SNL beheersubsidie ontvangt.

Ten aanzien van de indicator 1.4.6.4 stond in de najaarsnota vermeld: quotDe indicator zal naar verwachting eind 2017 uitkomen op 1 km en hiermee achterblijven bij de streefwaarde. De oorzaak hiervan is gelegen in de omstandigheid dat weinig van de lopende projecten waarvoor subsidie is verleend, in 2017 tot afronding komen. Bovendien blijft het aantal projecten die derden met subsidie willen uitvoeren, achter bij het provinciale strevenquot. In werkelijkheid is er 2,6 in plaats van 1 km ecologische verbinding gerealiseerd door een eerdere afronding van lopende projecten.

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	67.423	-38.410	29.013	17.823	11.190	61
Baten	37.220	-16.985	20.235	15.215	5.020	75
Subtotaal baten en lasten	30.203	-21.425	8.778	2.608	6.171
Toevoeging aan reserves	0	21.854	21.854	21.529	325	99
Onttrekking aan reserves	9.638	-522	9.115	5.165	3.951	57
Subtotaal baten en lasten	-9.638	22.376	12.739	16.365	-3.626
Resultaat	20.565	950	21.516.845	18.972.392	2.544.453

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Groene ambities	0	10.429	10.429	10.429	0
PR 1	Reserve Ontwikkelopgave natuur	0	11.425	11.425	11.100	325
Totaal toevoeging aan reserve		0	21.854	21.854	21.529	325
PR 1	Groene ambities	4.825	-4.731	94	-182	276
PR 3	Meerjarenplan Bodemsanering	0	125	125	155	-30
PR 1	Decentralisatieakkoord natuur	0	1.000	1.000	490	510
PR 1	Natuurcompensatie	43	22	65	61	4
PR 1	Reserve Ontwikkelopgave natuur	0	6.208	6.208	3.945	2.263
PR 2	1%-regeling Kunst	13	0	13	0	13
PR 3	Res Project duurz ontw. Zuidplaspold	0	45	45	0	45
PR 1	IODS	4.757	-3.192	1.566	696	870
Totaal onttrekking aan reserve		9.638	-522	9.115	5.165	3.951
Saldo reserves		-9.638	22.376	12.739	16.365	-3.626

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.4 Natuur en biodiversiteit

1.4.7 Biodiversiteit: Beheer en onderhoud

Toelichting op taak

Veel natuurwaarden zijn afhankelijk van een bepaalde vorm van beheer, zoals begrazing, maaien of het
verwijderen van houtige vegetatie. Het beheer wordt uitgevoerd door diverse terreinbeheerders, particulieren en
andere overheden. In een groot deel van het natuurnetwerk kunnen zij aanspraak maken op provinciale beheersubsidie vanuit de Subsidieregeling Natuur- en Landschapsbeheer Zuid-Holland 2016 (SNL).
In 2017 is 27.616 ha aan natuur beheerd middels het verlenen van SNL subsidie. De instandhoudingsdoelen Natura 2000 zijn behaald met behoud van economische ontwikkelruimte, conform het Programma Aanpak Stikstof (PAS).

Realisatie lasten & baten

Lasten

102 %

Baten

118 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

118 %

Onttrekkingen

42 %

Prestatie-indicatoren (= output- en procesindicatoren)

Nummer	Omschrijving	Nulmeting	Streef- waarde 2017	Meetwaarde 2017
1.4.7.1	Aantal hectare Natuurnetwerk Nederland in beheer met SNL subsidie	27.416 (2015)	28.239	27.616
1.4.7.1		27.416 (2015)	28.239	27.616
1.4.7.2	Aantal ha (cumulatief) waar herstelmaatregelen zijn uitgevoerd in PAS-gebieden	280 (2014)	599	569
1.4.7.2		280 (2014)	599	569
1.4.7.3	Aantal hectare leefgebied binnen het nieuwe stelsel agrarisch natuur- en landschapsbeheer (open grasland, natte en droge dooradering, open akkerland)	12.825 (2015)	13.110	15.768
1.4.7.3		12.825 (2015)	13.110	15.768

Verantwoording prestatie-indicator(en)

Ten aanzien van de indicator 1.4.7.1 blijkt dat de verwachte toename in areaal dat in beheer is met SNL subsidie achter is gebleven. De verklaring hiervoor is dat er minder nieuw areaal aan natuurgebied is gerealiseerd dat voor het eerst vanuit de SNL beheersubsidie ontvangt. Een aanzienlijk deel van de genoemde hectares bij indicator 1.4.6.2 (jaarlijkse groei van het aantal ha nieuw ingericht natuurgebied ten opzichte van de opgave) betreft areaal dat reeds SNL beheersubsidie ontving voor een (tijdelijk) beheertype tot aan het moment dat het ingericht is. Vervolgens zal na inrichting SNL beheersubsidie ontvangen worden voor het definitieve beheertype. Daarom is het areaal van indicator 1.4.6.2 niet terug te zien als netto toename van het areaal in beheer met SNL subsidie.

Bij 1.4.7.2 Bij de uitvoering is vertraging opgelopen in de gebieden Zouwenboezem, Nieuwkoopse Plassen & de Haeck, Kennemerland-Zuid en Uiterwaarden Lek, o.a. vanwege vertraging bij het vergunningstraject. Deze vertraging wordt in 2018 en 2019 ingehaald.

1.4.7.3: Door het verstrekken van deze subsidie is het buiten het NNN mogelijk voor agrariërs om maatregelen ten gunste van de biodiversiteit uit te voeren. Het overgrote deel van het beheer is gericht op weidevogels. Het areaal dat binnen het nieuwe stelsel voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer gesubsidieerd wordt is net als vorig jaar aanzienlijk hoger dan de doelstelling. Het aantal hectaren uit de doelstelling is gebaseerd op de oorspronkelijke subsidieaanvragen van de agrarische collectieven plus uitbreidingsaanvragen daarop. Daarin hebben zij een inschatting gemaakt voor hoeveel hectaren zij beheer met individuele agrariërs kunnen realiseren. Dat de oppervlakte aanzienlijk hoger is uitgevallen komt omdat een agrarisch collectief met individuele agrariërs meer beheer kan afspreken dan dat er gesubsidieerd wordt. Dit leidt dan niet automatisch tot een hogere subsidie. De agrarische collectieven kunnen dit binnen hun financiële mogelijkheden doen. Deze flexibiliteit is een van de verbeteringen van het nieuwe stelsel.

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	26.121	-858	25.264	25.876	-613	102
Baten	3.909	506	4.415	5.206	-791	118
Subtotaal baten en lasten	22.213	-1.364	20.849	20.670	179
Toevoeging aan reserves	0	8.397	8.397	9.883	-1.486	118
Onttrekking aan reserves	2.044	437	2.481	1.036	1.445	42
Subtotaal baten en lasten	-2.044	7.960	5.916	8.847	-2.931
Resultaat	20.169	6.596	26.764.734	29.517.404	-2.752.670

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Groene ambities	0	3.755	3.755	3.755	0
PR 1	Beheerplannen Natura 2000 en PAS	0	4.642	4.642	6.128	-1.486
Totaal toevoeging aan reserve		0	8.397	8.397	9.883	-1.486
PR 1	Groene ambities	986	437	1.423	1.129	293
PR 1	Beheerplannen Natura 2000 en PAS	1.058	0	1.058	44	1.014
PR 1	Decentralisatieakkoord natuur	0	0	0	-138	138
Totaal onttrekking aan reserve		2.044	437	2.481	1.036	1.445
Saldo reserves		-2.044	7.960	5.916	8.847	-2.931

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.4 Natuur en biodiversiteit

1.4.8 Biodiversiteit: Innovatie en organisatie

Toelichting op taak

Om het natuurbeheer op de lange termijn te kunnen financieren wordt gezocht naar mogelijkheden om hierop te kunnen besparen. Er wordt daarom gewerkt aan het verlagen van de organisatiekosten (niet zijnde de beheerkosten), door te werken met certificering van beheerders vooraf, waardoor minder controle achteraf nodig is, en aan het toepassen van nieuwe verdienmodellen en beheervormen (zoals meerjarige afspraken in plaats van zesjaarlijkse subsidiebeschikkingen).

De provincie zet zich op verschillende andere manieren in voor de biodiversiteit. De provincie heeft hierin meestal een stimulerende en inspirerende rol. De volgende activiteiten worden door de provincie uitgevoerd:

Stimuleren duurzame landbouw (zie ook doel 1-5).
Maken plan van aanpak vergroten biodiversiteit in recreatiegebieden.
Verlenen van subsidies aan landschapstafels middels de Subsidieregeling gebiedsprogramma’s groen Zuid-Holland 2016.
Bijdragen aan Kader Richtlijn Water (zie ook doel 1-2).
Stimuleren tijdelijke natuur.
Soortenbeleid (verlenen subsidies voor maatregelen ten behoeve van bepaalde soorten planten en dieren).
Natuur in de stad is in principe een gemeentelijke taak. Provinciale rol wordt de komende tijd bepaald.

Genoemde onderdelen maken onderdeel uit van de visie Rijke GroenBlauwe Leefomgeving die in ontwikkeling is en in het najaar 2018 door Provinciale Staten wordt vastgesteld. Provinciale Staten hebben een kerndocument Koers Rijke GroenBlauwe Leefomgeving op 31 januari 2018 vastgesteld. De visie neemt integraal de Beleidsvisie Groen over die daarmee bij besluit van PS in het najaar 2018 komt te vervallen. Een deel van het beleid uit de Beleidsvisie Groen zal beleidsarm overgaan naar de visie Rijke GroenBlauwe Leefomgeving respectievelijk het Omgevingsbeleid. Daarnaast bevat de visie Beleidsvernieuwingen.

Realisatie lasten & baten

Lasten

137 %

Baten

0 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

100 %

Onttrekkingen

107 %

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	4.612	-2.902	1.710	2.336	-626	137
Baten	2.306	-2.306	0	0	0
Subtotaal baten en lasten	2.306	-596	1.710	2.336	-626
Toevoeging aan reserves	0	1.682	1.682	1.682	0	100
Onttrekking aan reserves	624	1.041	1.665	1.776	-111	107
Subtotaal baten en lasten	-624	641	17	-94	111
Resultaat	1.682	45	1.726.249	2.241.903	-515.654

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Groene ambities	0	1.682	1.682	0	1.682
PR 1	Reserve UPG 40 Hoofdlijnenakkoord	0	0	0	1.682	-1.682
Totaal toevoeging aan reserve		0	1.682	1.682	1.682	0
PR 1	Groene ambities	624	1.041	1.665	1.776	-111
Totaal onttrekking aan reserve		624	1.041	1.665	1.776	-111
Saldo reserves		-624	641	17	-94	111

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.5 Duurzame landbouw

1.5.1 Opstarten programma's gericht op kennis, ontwikkeling en innovatie landbouw

Toelichting op taak

Samen met andere partijen zet de provincie programma’s op voor duurzame innovatie en kennisontwikkeling. Deze netwerkaanpak biedt de basis voor projecten, verkenningen en de bijbehorende langdurige samenwerking. Door kennisontwikkeling en kennisdeling in proeftuinen gaat de grondgebonden landbouw verduurzamen en economisch sterker worden.

Realisatie lasten & baten

Lasten

44 %

Baten

41 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

0 %

Onttrekkingen

14 %

Prestatie-indicatoren (= output- en procesindicatoren)

Nummer	Omschrijving	Meetwaarde 2017
1.5.1.1	Het aantal proeftuinen (in voortgangsrapportage wordt dit verder uitgewerkt naar de doelen 1) kringlopen van grondstoffen, 2) regionale voedselketens en 3) biodiversiteit)	1) 11 2) 10 en 3) 08
1.5.1.1		1) 11 2) 10 en 3) 08
1.5.1.2	Het aantal deelnemers aan samenwerkingsverbanden die uitvoering geven aan proeftuinen	29
1.5.1.2		29
1.5.1.3	De jaarlijkse kosten van proeftuinen inclusief het aandeel POP3-subsidie (in euro's)	2.071.699
1.5.1.3		2.071.699

Verantwoording prestatie-indicator(en)

In 2017 zijn de verschillende activiteiten uit het Uitvoeringsprogramma InnovatieAgenda Duurzame Landbouw uitgevoerd. Belangrijkste activiteit was het Voedselvernieuwersfeest van 11 mei. Dat is voor vele proeftuinen de start geweest. Ook pitches van voedselvernieuwers kregen daar aandacht. Verder zijn hier nieuwe samenwerkingen tussen onze partners gestart (https://www.voedselfamilies.nl/voedselvernieuwersfeest/ ).

Voor deze taak ging het vooral om het verkrijgen van voldoende nieuwe proeftuinen voor de POP3 maatregelen via de openstellingsbesluiten POP3 voor duurzame innovaties. Het betrof hierbij zowel het afhandelen van de 1 ^e ronde openstellingen van 2016 als van de 2 ^e ronde openstellingen in 2017. Verder zijn er ook openstellingen geweest voor ‘LEADER’ en ‘Jonge boeren’. Daarnaast loopt het programma nog door van het Stimuleringskader systeeminnovatie grondgebonden landbouw.
In 2017 is de afronding gekomen van de subsidietoekenningen van de POP3 aanvragen van 2016 voor proeftuinen. Alle 15 subsidieaanvragen uit 2016 voor POP3 zijn toegekend voor een bedrag van € 2.071.699. Het totale openstellingsbedrag van 2016 bedroeg € 3.819.000. In 2017 heeft ook de 2e ronde openstellingen van de vier POP3 maatregelen voor duurzame landbouw plaatsgevonden. Het totale bedrag aan openstellingen was
€ 7.974.138 en aangevraagd is € 7.723.648. De verdere subsidieprocedure vindt plaats in 2018.

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	7.595	-3.255	4.340	1.908	2.432	44
Baten	2.814	-1.468	1.346	557	789	41
Subtotaal baten en lasten	4.781	-1.788	2.994	1.351	1.643
Toevoeging aan reserves	0	0	0	0	0
Onttrekking aan reserves	2.927	-1.578	1.350	-189	1.539	-14
Subtotaal baten en lasten	-2.927	1.578	-1.350	189	-1.539
Resultaat	1.854	-210	1.644.162	1.540.574	103.588

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Groene ambities	2.051	-1.578	473	838	-365
PR 1	Sanering glastuinbouw	67	0	67	-632	698
PR 1	Decentralisatieakkoord natuur	810	0	810	-396	1.206
Totaal onttrekking aan reserve		2.927	-1.578	1.350	-189	1.539
Saldo reserves		-2.927	1.578	-1.350	189	-1.539

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.5 Duurzame landbouw

1.5.2 Participeren in innoverende samenwerkingsverbanden

Toelichting op taak

Het opzetten en participeren in samenwerkingsverbanden bevordert kennisontwikkeling en -overdracht. Essentieel bij de uitvoering is het opzetten en opbouwen van een innovatienetwerk Duurzame Landbouw. De provincie werkt verder aan een Platform Duurzame Landbouw. Dit is een netwerk van individuen en organisaties met duurzaamheidsambities en met de mogelijkheid ontwikkelingen op gang te brengen of te sturen. De provincie organiseert in dit netwerk samenwerking tussen innovatiepartijen en agrarische ondernemers en ondernemingen. Een ander samenwerkingsverband is dat voor het Kennis- en Ontwikkelprogramma met kennis- en onderwijspartners om kennis te ontwikkelen en te delen uit de proeftuinen.

Realisatie lasten & baten

Lasten

102 %

Baten

26 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

0 %

Onttrekkingen

57 %

Prestatie-indicatoren (= output- en procesindicatoren)

Nummer	Omschrijving	Nulmeting	Streef- waarde 2017	Meetwaarde 2017
1.5.2.1	Samenwerkingsverband Platforrm Duurzame Landbouw	Ja	Ja	Ja
1.5.2.1	Samenwerkingsverband Platforrm Duurzame Landbouw	Ja	Ja	Ja
1.5.2.2	Samenwerkingsverband Kennis- en Ontwikkelprogramma	Ja	Ja	Ja
1.5.2.2	Samenwerkingsverband Kennis- en Ontwikkelprogramma	Ja	Ja	Ja
1.5.2.3	Het aantal samenwerkingen met andere netwerkorganisaties	0		2
1.5.2.3	Het aantal samenwerkingen met andere netwerkorganisaties	0		2

Verantwoording prestatie-indicator(en)

De gekozen veranderaanpak heeft geresulteerd in het Open Netwerk Voedsel Innovatie Zuid-Holland met de Zuid-Hollandse Voedselfamilies als zelfstandig transitie- en innovatienetwerk en dat zich gepresenteerd heeft op het eerste Voedselvernieuwersfeest ( https://www.youtube.com/watch?v=vBmaEYi7Ip4 ) onder andere met de presentatie van zijn Voortgangsrapportage quotEten maken waar je blij van wordt!quot. (https://issuu.com/meneerdeleeuw/docs/zuid_hollandse_voedselfamilies_eten ). Deze samenwerking bestaat uit drie onderdelen, namelijk het Platform Duurzame Landbouw, het Kennis- en Ontwikkelprogramma en de proeftuinen. Deze samenwerking heet ook wel de Zuid-Hollandse Voedselfamilies. Dit vernieuwingsnetwerk gaat zich nu verzelfstandigen via een formele status van de Stichting Zuid-Hollandse Voedselfamilies en daarvoor is in 2017 de Programmaraad al gestart. De provincie heeft en blijft dit ondersteunen naar een zelfstandig functioneren als netwerkorganisatie voor de komende jaren. Deze netwerken worden gelinkt aan andere samenwerkingsverbanden zoals de Participatietafel Voedseltransitie van RVO en de Transitiecoalitie Voedsel. Ook met andere organisaties wordt samengewerkt zoals Greenport WO, MVO/de Groene Zaak en LTO.

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	3.679	-1.894	1.785	1.826	-41	102
Baten	1.501	-1.110	392	103	289	26
Subtotaal baten en lasten	2.178	-785	1.393	1.723	-330
Toevoeging aan reserves	0	343	343	0	343	0
Onttrekking aan reserves	837	-447	390	222	168	57
Subtotaal baten en lasten	-837	790	-47	-222	175
Resultaat	1.341	5	1.346.188	1.501.027	-154.839

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Groene ambities	0	343	343	0	343
Totaal toevoeging aan reserve		0	343	343	0	343
PR 1	Groene ambities	837	-447	390	222	168
Totaal onttrekking aan reserve		837	-447	390	222	168
Saldo reserves		-837	790	-47	-222	175

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.5 Duurzame landbouw

1.5.3 Faciliteren aanvragen kavelruil

Toelichting op taak

De provincie subsidieert kavelruilprojecten in de grondgebonden landbouw. Door middel van kavelruil wordt de agrarische structuur verbeterd, wat bijdraagt aan de efficiëntie van de bedrijfsvoering en daarmee aan continuering van de agrarische sector. Ook kan kavelruil de voorwaarden voor weidegang verbeteren. Waar mogelijk worden in een kavelruil ook andere provinciale doelen dan agrarische structuurversterking gerealiseerd.

Realisatie lasten & baten

Lasten

33 %

Baten

0 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

100 %

Onttrekkingen

34 %

Prestatieindicatoren
1.5.3 Faciliteren aanvragen kavelruil
Prestatie-indicatoren (= output- en procesindicatoren)
Voortgang
Trend
Nummer
Omschrijving
Nulmeting
Streef- waarde 2017
Meetwaarde 2017
1.5.3.1
Jaarlijks aantal agrarische bedrijven met verbeterde kavelstructuur door middel van Uitvoeringsregeling Groen
47
47
44
Verantwoording prestatie-indicator(en)
In 2017 is verder gegaan met de stimulering en ondersteuning van de kavelruil, wat heeft geresulteerd in 44 deelnemende agrarische bedrijven. Dit betreft zowel kavelruil in gebiedsprocessen zoals in Goeree-Overflakkee en Krimpenerwaard als afzonderlijke projecten kavelruil.

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	1.000	-400	600	200	400	33
Baten	0	0	0	0	0
Subtotaal baten en lasten	1.000	-400	600	200	400
Toevoeging aan reserves	0	183	183	183	0	100
Onttrekking aan reserves	600	0	600	206	394	34
Subtotaal baten en lasten	-600	183	-417	-22	-394
Resultaat	400	-217	183.446	177.146	6.300

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Groene ambities	0	183	183	183	0
Totaal toevoeging aan reserve		0	183	183	183	0
PR 1	Groene ambities	600	0	600	206	394
Totaal onttrekking aan reserve		600	0	600	206	394
Saldo reserves		-600	183	-417	-22	-394

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.6 Een gezond(er) en veilig(er) leefmilieu

1.6.1 Kaders stellen en de provincie vertegenwoordigen ten behoeve van alle milieuaspecten

Toelichting op taak

De Visie Ruimte en Mobiliteit (VRM), de Beleidsvisie Duurzaamheid en Milieu 2013-2017 (BvDM) en de Provinciale Nota Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) 2014-2017 vormden de beleidskaders waarbinnen de milieutaken zijn uitgevoerd.

Realisatie lasten & baten

Lasten

83 %

Baten

0 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

100 %

Onttrekkingen

113 %

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	1.900	466	2.366	1.964	402	83
Baten	0	0	0	94	-94
Subtotaal baten en lasten	1.900	466	2.366	1.870	496
Toevoeging aan reserves	0	1.000	1.000	1.000	0	100
Onttrekking aan reserves	0	500	500	563	-63	113
Subtotaal baten en lasten	0	500	500	437	63
Resultaat	1.900	965	2.865.577	2.306.514	559.063

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Milieuaspecten omgevingbeleid	1.000	1.000	1.000	0
Totaal toevoeging aan reserve		1.000	1.000	1.000	0
PR 1	Milieuaspecten omgevingbeleid	500	500	563	-63
Totaal onttrekking aan reserve		500	500	563	-63
Saldo reserves		500	500	437	63

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.6 Een gezond(er) en veilig(er) leefmilieu

1.6.2 Uitvoeren van maatregelen voor beheersbaar houden, saneren en voorkomen van externe veiligheidsknelpunten

Toelichting op taak

Het provinciaal externe veiligheid beleid is gericht op de bescherming van mensen in de omgeving van de productie, de opslag, het gebruik en het transport van gevaarlijke stoffen en het beheersen van de risico's voor omwonenden van vliegvelden. Hiervoor gelden landelijke en provinciale normen. Het gaat om overschrijding van grenswaarden voor het plaatsgebonden risico en overschrijdingen van de oriënterende waarde voor het groepsrisico. De grenswaarde voor het plaatsgebonden risico heeft in vrijwel alle gevallen een wettelijke status, waaraan saneringstrajecten verbonden zijn.
Het groepsrisico, waaraan de oriënterende waarde verbonden is, beschrijft de blootgestelden aan risico's ten gevolge van de productie, opslag, transport of het gebruik van gevaarlijke stoffen.

Realisatie lasten & baten

Lasten

71 %

Baten

0 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

100 %

Onttrekkingen

66 %

Prestatieindicatoren
1.6.2 Uitvoeren van maatregelen voor beheersbaar houden, saneren en voorkomen van externe veiligheidsknelpunten
Prestatie-indicatoren (= output- en procesindicatoren)
Voortgang
Trend
Nummer
Omschrijving
Nulmeting
Streef- waarde 2017
Meetwaarde 2017
1.6.2.1
Aantal EV-knelpunten (=som bestaand - opgelost + nieuw)
33
23
24
Verantwoording prestatie-indicator(en)
Het aantal knelpunten in 2017 is als volgt tot stand gekomen: het totaal van 28 knelpunten (realisatie in 2016) + 1 (opnieuw opgenomen) + 15 (nieuw of nieuw geteld) – 20 (opgelost) = 24 knelpunten. Bijvoorbeeld 3 van de nieuwe knelpunten betreffen een omleiding voor LPG bevoorrading vanwege vernieuwing Binckhorst. Van de 44 bekende knelpunten zijn er 20 in totaal in 2017 opgelost. Daarmee is het doel van het oplossen van (netto) 5 knelpunten per jaar behaald.

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	3.665	7.890	11.555	8.148	3.407	71
Baten	0	0	0	134	-134
Subtotaal baten en lasten	3.665	7.890	11.555	8.014	3.541
Toevoeging aan reserves	0	9.964	9.964	9.964	0	100
Onttrekking aan reserves	2.780	7.164	9.944	6.573	3.371	66
Subtotaal baten en lasten	-2.780	2.800	20	3.391	-3.371
Resultaat	885	10.690	11.575.773	11.405.504	170.269

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Omgevingsveiligheid	0	9.964	9.964	9.964	0
Totaal toevoeging aan reserve		0	9.964	9.964	9.964	0
PR 1	Omgevingsveiligheid	2.780	7.164	9.944	6.573	3.371
Totaal onttrekking aan reserve		2.780	7.164	9.944	6.573	3.371
Saldo reserves		-2.780	2.800	20	3.391	-3.371

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.6 Een gezond(er) en veilig(er) leefmilieu

1.6.3 Uitvoeren van maatregelen voor beheersbaar houden, saneren en voorkomen van knelpunten in de luchtkwaliteit

Toelichting op taak

Een goede luchtkwaliteit draagt bij aan een gezonder leefmilieu. Om dit te bereiken heeft de provincie samen met het Rijk, gemeenten, regio’s en provincies deelgenomen in het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). De samenwerking tussen de overheden in het NSL is verlengd tot het inwerking treden van de Omgevingswet. Wel is het NSL eind 2016 financieel afgesloten.
Om zowel economie als milieu te verbeteren, zet de provincie in op slimmer, schoner, sterker transport. Zo is in 2016 het meerjarige programma Goederenvervoer over Water opgezet, dat zich richt op de economische, logistieke en milieuprestaties van deze sector. Onderdeel van het programma is het EU-gesubsidieerde project CLean INland SHipping (CLINSH).

Realisatie lasten & baten

Lasten

33 %

Baten

121 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

0 %

Onttrekkingen

17 %

Prestatie-indicatoren (= output- en procesindicatoren)

Nummer	Omschrijving	Nulmeting	Streef- waarde 2017	Meetwaarde 2017
1.6.3.1	Aantal knelpunten NO2 en fijnstof langs provinciale wegen	0	0	0
1.6.3.1	Aantal knelpunten NO2 en fijnstof langs provinciale wegen	0	0	0
1.6.3.2	Aantal bijna knelpunten langs wegen in Zuid-Holland (NO2 tussen 38 en 40,5 microgram)	678	400	214 (2016)
1.6.3.2		678	400	214 (2016)
1.6.3.3	Aantal blootgestelden aan bijna-knelpunten langs wegen in Zuid-Holland	5535	PM	12.500
1.6.3.3		5535	PM	12.500

Verantwoording prestatie-indicator(en)

1.6.3.1: Er zijn geen knelpunten NO2 en fijnstof langs provinciale wegen.

1.6.3.2: Er zijn 464 bijna knelpunten opgelost sinds 2016, dit is meer dan de verwachte 278. Met name de grote gemeenten hebben extra inspanningen gedaan om de luchtkwaliteit te verbeteren. Er resteren nu nog 214 bijna knelpunten langs alle wegen in Zuid-Holland (dus op zowel gemeentelijke, provinciale en rijkswegen).

1.6.3.3: Op basis van de gegevens uit 2016 kan berekend worden dat het aantal blootgestelden aan bijna-knelpunten langs alle wegen in Zuid-Holland op 12.500 ligt. Deze personen wonen met name langs binnenstedelijke wegen. Het aantal blootgestelden aan bijna-knelpunten is in 2015 berekend met een andere ondergrens dan in 2016. Om deze berekening in alle provinciale beleidsstukken gelijk te trekken wordt vanaf 2016 gerekend met de ondergrens van 38,0 µg/m3. Daardoor lijkt het aantal toegenomen, het is echter een correctie als gevolg van een andere rekenmethodiek. Het aantal blootgestelden aan bijna-knelpunten langs alle wegen in Zuid-Holland wordt op basis van gegevens 2016 als nieuwe nulmeting gehanteerd gaan worden.

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	11.085	-7.865	3.220	1.073	2.147	33
Baten	6.770	-7.056	-286	-345	60
Subtotaal baten en lasten	4.315	-809	3.505	1.418	2.088
Toevoeging aan reserves	0	0	0	0	0
Onttrekking aan reserves	2.363	-825	1.538	264	1.274	17
Subtotaal baten en lasten	-2.363	825	-1.538	-264	-1.274
Resultaat	1.952	16	1.967.349	1.154.057	813.292

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Luchtkwaliteit (NSL)	2.363	-825	1.538	264	1.274
Totaal onttrekking aan reserve		2.363	-825	1.538	264	1.274
Saldo reserves		-2.363	825	-1.538	-264	-1.274

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.6 Een gezond(er) en veilig(er) leefmilieu

1.6.4 Uitvoeren van maatregelen voor beheersbaar houden, saneren en voorkomen van geluidshinder

Toelichting op taak

Een leefomgeving met minder hinder draagt bij aan een gezonder leefmilieu. Door het aantal knelpunten langs provinciale wegen te verminderen, neemt het aantal blootgestelden aan geluidhinder af. De knelpunten worden aangepakt met geluid-reducerende maatregelen.

Realisatie lasten & baten

Lasten

89 %

Baten

0 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

0 %

Onttrekkingen

84 %

Prestatieindicatoren
1.6.4 Uitvoeren van maatregelen voor beheersbaar houden, saneren en voorkomen van geluidshinder
Prestatie-indicatoren (= output- en procesindicatoren)
Voortgang
Trend
Nummer
Omschrijving
Nulmeting
Streef- waarde 2017
Meetwaarde 2017
1.6.4.1
Aantal km uitgevoerde geluidmaatregelen
43 km (2011)
110% (90km)
140% (103km)
Verantwoording prestatie-indicator(en)
In 2017 is er 6,7 kilometer stil asfalt gelegd. Dit houdt in dat per 31 december 2017 er een totale lengte aan stil asfalt is van 103 kilometer op provinciale wegen. Hiermee ligt de realisatie ruim boven de doelstelling. Er is geen toename in geluidsschermen.

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	523	-350	173	154	20	89
Baten	0	0	0	3	-3
Subtotaal baten en lasten	523	-350	173	151	23
Toevoeging aan reserves	0	0	0	0	0
Onttrekking aan reserves	470	-350	120	101	19	84
Subtotaal baten en lasten	-470	350	-120	-101	-19
Resultaat	53	0	53.485	50.336	3.149

Overzicht reserves

Omschrijving programmareserve en deelreserve (bedragen x € 1.000)		Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie
PR 1	Milieuaspecten omgevingbeleid	470	-350	120	101	19
Totaal onttrekking aan reserve		470	-350	120	101	19
Saldo reserves		-470	350	-120	-101	-19

1. Groen, Waterrijk en Schoon

1.6 Een gezond(er) en veilig(er) leefmilieu

1.6.5 Opdrachtverlening voor toepassen Nota vergunningverlening, Toezicht en Handhaving

Toelichting op taak

Via vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) op inrichtingen (bedrijven) worden hinder, emissies en risico’s beperkt en wordt bijgedragen aan een schone en veilige leefomgeving. De provincie is op grond van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) vergunningverlenend, toezichthoudend en handhavend bevoegd gezag voor circa 350 (het aantal inrichtingen kan variëren) complexe en risicovolle inrichtingen.
De provincie heeft de vijf omgevingsdiensten in Zuid-Holland opdracht gegeven voor de uitvoering van deze VTH taken.
Naast VTH taken bij inrichtingen voeren de vijf omgevingsdiensten ook taken uit op grond van onder meer de Wet Natuurbescherming, Wet bodembescherming, Waterwet, Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden, Wet luchtvaart, Wet geluidhinder en de Provinciale Milieuverordening.

In 2017 is de lijn doorgezet van in toenemende mate outputgerichte werkafspraken met de omgevingsdiensten, inclusief verantwoording en validatie van de hierbij benodigde ureninzet (kostprijssystematiek). Inzet op structurele aanscherping van het risicogerichte Wabo-toezicht is een belangrijk aandachtspunt, dat wordt onderbouwd door een outputgerichte benadering. In 2018 zal de doorontwikkeling van VTH verder zijn beslag krijgen.

Realisatie lasten & baten

Lasten

99 %

Baten

87 %

Realisatie reserves

Toevoegingen

0 %

Onttrekkingen

0 %

Prestatie-indicatoren (= output- en procesindicatoren)

Nummer	Omschrijving	Nulmeting	Streef- waarde 2017	Meetwaarde 2017
1.6.5.1.a	Percentage op tijd verleende vergunningen voor kortlopende procedures -- DCMR Omgevingsdienst Rijnmond	100%	100%	99%
1.6.5.1.a		100%	100%	99%
1.6.5.1.b	Percentage op tijd verleende vergunningen voor kortlopende procedures -- Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid	97%	100%	100%
1.6.5.1.b		97%	100%	100%
1.6.5.1.c	Percentage op tijd verleende vergunningen voor kortlopende procedures -- omgevingsdienst Midden Holland	90%	100%	100%
1.6.5.1.c		90%	100%	100%
1.6.5.1.d	Percentage op tijd verleende vergunningen voor kortlopende procedures -- omgevingsdienst West Holland	100%	100%	80%
1.6.5.1.d		100%	100%	80%
1.6.5.1.e	Percentage op tijd verleende vergunningen voor kortlopende procedures -- omgevingsdienst Haaglanden	90%	100%	92%
1.6.5.1.e		90%	100%	92%
1.6.5.2.a	Percentage op tijd verleende vergunningen voor langlopende procedures -- DCMR Omgevingsdienst Rijnmond	47%	gt85%	38%
1.6.5.2.a		47%	gt85%	38%
1.6.5.2.b	Percentage op tijd verleende vergunningen voor langlopende procedures -- Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid	87%	gt85%	100%
1.6.5.2.b		87%	gt85%	100%
1.6.5.2.c	Percentage op tijd verleende vergunningen voor langlopende procedures -- Omgevingsdienst Midden Holland	86%	gt85%	50%
1.6.5.2.c		86%	gt85%	50%
1.6.5.2.d	Percentage op tijd verleende vergunningen voor langlopende procedures -- Omgevingsdienst West Holland	33%	gt85%	100%
1.6.5.2.d		33%	gt85%	100%
1.6.5.2.e	Percentage op tijd verleende vergunningen voor langlopende procedures -- Omgevingsdienst Haaglanden	90%	gt85%	25%
1.6.5.2.e		90%	gt85%	25%
1.6.5.3.a	Percentage actuele vergunningen tov het totale provinciale bedrijvenbestand -- DCMR omgevingsdienst Rijnmond	99%	100%	99,5%
1.6.5.3.a		99%	100%	99,5%
1.6.5.3.b	Percentage actuele vergunningen tov het totale provinciale bedrijvenbestand -- omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid	100%	100%	97 %
1.6.5.3.b		100%	100%	97 %
1.6.5.3.c	Percentage actuele vergunningen tov het totale provinciale bedrijvenbestand -- omgevingsdienst Midden Holland	100%	100%	100%
1.6.5.3.c		100%	100%	100%
1.6.5.3.d	Percentage actuele vergunningen tov het totale provinciale bedrijvenbestand -- omgevingsdienst West Holland	100%	100%	100%
1.6.5.3.d		100%	100%	100%
1.6.5.3.e	Percentage actuele vergunningen tov het totale provinciale bedrijvenbestand -- omgevingsdienst Haaglanden	100%	100%	100%
1.6.5.3.e		100%	100%	100%
1.6.5.4.a	Percentage controledichtheid -- DCMR omgevingsdienst Rijnmond	100%	100%	100%
1.6.5.4.a		100%	100%	100%
1.6.5.4.b	Percentage controledichtheid -- omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid	100%	100%	100%
1.6.5.4.b		100%	100%	100%
1.6.5.4.c	Percentage controledichtheid -- omgevingsdienst Midden Holland	100%	100%	100%
1.6.5.4.c		100%	100%	100%
1.6.5.4.d	Percentage controledichtheid -- omgevingsdienst West Holland	100%	100%	100%
1.6.5.4.d		100%	100%	100%
1.6.5.4.e	Percentage controledichtheid -- omgevingsdienst Haaglanden	100%	100%	100%
1.6.5.4.e	Percentage controledichtheid -- omgevingsdienst Haaglanden	100%	100%	100%
1.6.5.5.a	Percentage naleving DCMR omgevingsdienst Rijnmond	42%	gt90%	47%
1.6.5.5.a	Percentage naleving DCMR omgevingsdienst Rijnmond	42%	gt90%	47%
1.6.5.5.b	Percentage naleving -- omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid	54% (grijs), 96% (groen)	gt90%	57%
1.6.5.5.b	Percentage naleving -- omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid	54% (grijs), 96% (groen)	gt90%	57%
1.6.5.5.c	Percentage naleving omgevingsdienst Midden Holland	54% (grijs), 58% (blauw)	gt90%	29% (grijs) 56% (blauw)
1.6.5.5.c	Percentage naleving omgevingsdienst Midden Holland	54% (grijs), 58% (blauw)	gt90%	29% (grijs) 56% (blauw)
1.6.5.5.d	Percentage naleving omgevingsdienst West Holland	48%	gt90%	46%
1.6.5.5.d	Percentage naleving omgevingsdienst West Holland	48%	gt90%	46%
1.6.5.5.e	Percentage naleving omgevingsdienst Haaglanden	43%	gt90%	67%
1.6.5.5.e	Percentage naleving omgevingsdienst Haaglanden	43%	gt90%	67%

Verantwoording prestatie-indicator(en)

De indicator op tijd verleende omgevingsvergunningen (wabo) voor kortlopende procedures laat een vergelijkbaar beeld zien met voorgaande jaren. Bij de vergunningen die buiten de termijn van rechtswege zijn verleend, zijn geen nadelige consequenties opgetreden.

De indicator op tijd verleende omgevingsvergunningen (wabo) voor langlopende procedures geeft een wisselend beeld, waarbij bij drie van de vijf diensten achtergebleven wordt ten opzichte van de doelstelling. Vanuit de DCMR wordt aangegeven dat de beschikkingen PGS 29 te laat waren vanwege discussies over de interpretatie van het beleid van de nieuwe PGS 29 richtlijn. Daarnaast zorgde de overdracht van de BRZO-bedrijven van OZHZ voor vertraging in lopende vergunningsprocedures.
Bij ODMH zijn er twee besluiten genomen waarvan er een buiten de wettelijke termijn is genomen door het verleende uitstel voor aanvullende vraag. Bij ODH zijn 3 van de 4 besluiten buiten de termijn genomen.
ODH geeft aan dat het lage aantal “tijdige” besluiten vooral het gevolg is van de specifieke afspraken die met bedrijven worden gemaakt over het verloop en de planning van deze vergunningen. Het betreft meestal te actualiseren vergunningen waarvoor de aspecten zorgvuldigheid en draagvlak van groter belang zijn dan het aspect strikte tijdigheid, zeker omdat een afgewogen later besluit geen negatief rechtsgevolg heeft.

De omgevingsdiensten verlenen ook vergunningen op het terrein van vuurwerk en bodem. De indicatoren (zowel voor kortlopende als langlopende procedures) hiervoor zijn beschikbaar via de Staat van Zuid-Holland.

Uit de indicator actuele vergunningen blijkt dat bij 3 omgevingsdiensten alle vergunningen actueel zijn met betrekking tot de vigerende wet- en regelgeving. De DCMR heeft een vergunning net niet in 2017 kunnen actualiseren. Inmiddels is de ontwerpbeschikking gepubliceerd. OZHZ geeft aan dat met name de RO-component bepalend is geweest bij de termijnoverschrijding.

Uit de indicator controledichtheid blijkt dat alle provinciale inrichtingen in 2017 een preventieve Wabo-controle hebben gehad.

De indicator Naleving geeft evenals vorig jaar de initiële naleving door bedrijven weer en heeft het karakter van een effectindicator. Het geeft het percentage bedrijven weer waar bij de preventieve Wabo-controle (regulier wabo toezicht) geen overtreding wordt geconstateerd. Hierbij wordt geen onderscheid gemaakt in de zwaarte van de overtreding. De geconstateerde overtredingen zijn conform Nota VTH gehandhaafd, tot de overtreding ongedaan is gemaakt.
Over de naleving bij BRZO-controles is in de Rapportage Brzo-inspecties 2016 provincie Zuid-Holland (brief aan Provinciale Staten d.d. 6 juli 2017) gerapporteerd.

Wat heeft dat gekost voor de taak?

(bedragen x € 1.000)	Primaire begroting	Bijstellingen (VJN/NJN)	Bijgestelde begroting	Realisatie	Verschil begroot vs realisatie	Realisatie %
Lasten	42.366	-1.177	41.189	40.751	438	99
Baten	3.400	1.587	4.987	4.333	654	87
Subtotaal baten en lasten	38.966	-2.764	36.202	36.418	-216
Toevoeging aan reserves	0	0	0	0	0
Onttrekking aan reserves	0	0	0	0	0
Subtotaal baten en lasten	0	0	0	0	0
Resultaat	38.966	-2.763	36.201.839	36.418.271	-216.432

Overzicht reserves

Voor deze taak zijn er geen reserves.

Voortgang		Trend		Nummer	Omschrijving	Nulmeting	Streefwaarde 2017	Meetwaarde 2017
				1.2.a	Aantal KRW-grondwaterlichamen dat aan de KRW-doelen voldoet	3	geen meting	geen meting
				1.2.a	Aantal KRW-grondwaterlichamen dat aan de KRW-doelen voldoet	3	geen meting	geen meting